1- هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح انجام آزمایش HDL کلسترول خون بروش اتوماسیون می باشد.
2 – دامنه کاربرد
اين دستورالعمل در واحد بیوشیمی برای انجام آزمایش HDL کلسترول خون بر روی نمونه های سرم یا پلاسما کاربرد دارد.
3 – مسئولیت اجراء
مسئوليت اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول واحد بیوشیمی می باشد.
مسئوليت نظارت بر اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول کنترل کیفیت و سوپروایزر می باشد.
4 – تعاریف
HDL کلسترول یکی از اشکال کلسترول در خون است که مولکولی پیچیده متشکل از کلسترول، آپوپروتئین و چربی است. بعلت بالا بودن جزء پروتئینی وزن مخصوص آن از کلسترول خالص بیشتر است و تمایل کمی به رسوب در رگ ها دارد، بطوریکه در غلظت مناسب یک عامل حفاظت کننده در مقابل آترواسکلروز و انفارکتوس قلبی محسوب می شود و باصطلاح عام کلسترول خوب نامیده می شود.
زنان بطور طبیعی نسبت به مردان سطح بالاتری از HDL را دارند و برخی افراد بطور ژنتیکی سطح HDL بالاتری دارند. جهت بررسی کامل وضعیت کلسترول خون در افراد از اندازه گیری کلسترول تام، HDL ، LDL و تری گلیسیرید و تعیین نسبت آنها به یکدیگر استفاده می شود.
• عنوان آزمایش
اندازه گیری سطح سرمی HDL – Chol
• اصول انجام آزمایش
به روش رنگ سنجی آنزیمی و یک نقطه ای اندازه گیری می شود.
HDL- Cholestrol esters + H2O PEG -Chol esterase HDE Chol + RCOOH
HDL – Chol + O2 PEG – chol oxidase ∆4- cholestenone + H2O2
2 H2O2 + 4-aminoantipyrine + HSDA + H+ + H2O Peroxidase Purple blue Pigment + 5 H2O
PEG = پلی اتیلن گلایکول ، HSDA = سدیم ، هیدروکسی سولفوپروپیل دی متوکسی آنیلین
شدت رنگ آبی حاصله نسبت مستقیم با غلظت HDL دارد و جذب نوری در nm 583 اندازه گیری می شود.
5- شرایط نمونه :
• حداقل مقدار نمونه :
هر تست 5/2 میکرولیتر نمونه نیاز دارد و در دستگاه کوباس اینتگرا وجود 200 میکرولیتر سرم یا پلاسما کافی است.
• نوع نمونه :
سرم – پلاسما (هپارینه یا EDTA)
• شرایط نمونه برداری :
ناشتایی ضرورت ندارد ولی ارجح است 24 ساعت قبل از نمونه برداری الکل مصرف نشده باشد.
• شرایط نگهداری و پایداری:
HDL کلسترول در سرم در در دمای 8- 2 درجه سانتی گراد 7 روز و در فریزر – 20 co یک ماه پایدار می باشد.
• شرایط رد یا قبول نمونه :
نمونه سرم یا پلاسمای هپارینه تازه و یا نگه داری شده در مدت و دمای قابل قبول و عاری از لخته یا ذرا ت نامحلول. در صورت مشاهده کدورت و احتمال آلودگی میکروبی ترجیحا نمونه برداری را تکرار کنید.
6- مواد ، لوازم و تجهیزات
1- دستگاه اتو آنالایزر MINDRAY BS380 و متعلقات مربوط به آن
2- لوله گاما/ میکروکاپ
3- سمپلر و سر سمپلر
4- کیت HDLC3
5- پارافیلم
6- نمونه سرم پلاسما (هر تست به 2.5 میکرو لیتر نمونه نیاز دارد.)
7- کنترل percipath HDL/LDL-Cو Percinorm L
8- کالیبراتور lipid C.f.a.s
9- NaCl diluent 9%
7- روش انجام آزمایش :
پس از تهیه برگه کاری روزانه از برنامه پارسیک پل، ابتدا نمونه ها را از واحد توزیع سرم تحویل گرفته و در ابتدا شرایط ظاهری نمونه ها را چک نمایید سپس در صورت مناسب بودن نمونه ها و کفایت حجم آنها را در رک دستگاه قرار دهید و برنامه کار را وارد کنید.
8- کنترل کیفیت :
به دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative) مراجعه شود .
• دستورالعمل سریع کنترل کیفیت
در هر run جهت کنترل کیفی از Pccc1 (غلظت نرمال) و Pccc2 (غلظت پاتولوژیک ) استفاده می شود. اعداد بدست آمده برای هر کنترل در منحنی Levey-jennings نقطه گذاری می گردند. در صورتیکه که قانونی نقض شده باشد ابتدا به مسئول کنترل کیفیت اطلاع داده شود و طبق نظر ایشان عمل شود. به صورت کلی براساس خطای ایجاد شده با توجه به نوع آن اقدام لازم بعمل می آید. به عنوان مثال اگر قانون مربوط به خطای دقتی باشد (مثل 13S,R4S ) بار دیگر کنترل به دستگاه داده می شود. اگر قانون مربوط به خطای سیستماتیک باشد ( مثل 22S, 41S, 10X) احتمالا خطا مربوط به کالیبر نبودن تست می باشد. لذا تست را کالیبر کنید. دوباره کنترل را بدهید. در صورتیکه مشکل همچنان باقیست، معرف (کنترل، کالیبراتور، کیتها) و دستگاه را چک کنید. به عنوان مثال: ابتدا کنترل جدیدی تهیه کنید. اگر مشکل رفع نشد کالیبراتور جدیدی تهیه کنید اگر مشکل رفع نشد کیت جدیدی را امتحان کنید. اگر مشکل رفع نشد برنامه های مربوط به عملکرد دستگاه را بررسی کنید. چنانچه به نتیجه نرسیدید با شرکت اکبریه تماس بگیرید و مشکل را مطرح نمایید. چنانچه با عدم همکاری شرکت مذبور روبرو شدید با مسئول فنی موضوع را مطرح کنید.
9- نحوه محاسبه نتایج در روش های کمی :
دستگاه به طور اتوماتیک غلظت HDL را محاسبه می کند. نتیجه با دو واحد mmol/L و mg/dl قابل گزارش است.
mmol/L × 38.66 = mg/dl
10- محدوده مرجع (Reference Interval) :
Low Risk: > 60 mg/dl
Moderate Risk: 40 – 60 mg/dl
High Risk: < 40 mg/dl
11- محدوده قابل اندازه گیری Reportable Range :
3-120 mg/dl
12- محدوده هشدار یا مقادیر بحرانی :
ندارد
• • ملاحظات ایمنی:
• در هنگام کار با نمونه ها حتما ازدستکش استفاده شود پس از پایان کار سطوح کاری با محلول ضدعفونی تمیز شوند.
• کیت در دمای محیط نگهداری شود. از فریز کردن معرف اجتناب کنید. از تماس پوست با معرف داخل کاست اجتناب کنید.
13- ویژگی های آنالیتیک (خصوصیات و کارآیی آزمایش):
Within-run CV: بر طبق ادعا ی بروشور 1.13 % می باشد.
: Between-run CV بر طبق ادعای بروشور 1.0 % می باشد.
Expected: bet.CV<3.6 BIAS<6.9 TE<11.1
14- محدودیت های انجام آزمایش (منابع بالقوه تغییر پذیری) :
HDL تحت تاثیر عواملی مانند سیگار ، ورزش ، هورمون ها ، سن و جنس تغییر می کند. HDL در حالت غیر ناشتا اندکی پایینتر از حالت ناشتا می باشد.
15- اقدامات بعدی دربرخورد با نتایج غیر طبیعی :
در صورت بیشتر یا کمتر بودن از محدوده تست با تکرار صحه گذاری می شود.
16- عوامل مداخله گر :
سیگار کشیدن و مصرف الکل سطح HDL را کاهش می دهد. پرخوری می تواند مقادیر لیپوپروتئین ها را تغییر دهد. مقادیر HDL بسته به سن و جنس فرق می کند مقادیر HDL همانند کلسترول برای 3 ماه بعد از انفارکتوس میوکارد بطور واضح کاهش می یابد.
• تداخلات دارویی :
داروهایی که باعث افزایش سطح لیپوپروتئین ها می گردد عبارتند از آسپیرین – کنتراسپیتوهای خوراکی – فنوتیازین ها – استروئیدها و سولفونامید ها.
17- چگونگی تفسیر نتایج :
به صورت زیر می باشد
• موارد افزایش:
لیپوپروتئینمی فامیلیال HDL – ورزش مفرط – هیپوتیروئیدی
موارد کاهش:
کاهش فامیلیال HDL – بیماری هپاتوسلولی(مثل هپاتیت یا سیروز) – هیپوپروتئینمی(مثل سندرم نفروتیک با سوءتغذیه – هیپرتیروئیدی
18- سایر موارد :
ندارد
19- مدارک مرتبط
1- منحنی های کنترل کیفی
2- جداول CV و Bias مجاز WWW.WESTGARD.COM))
3- دستور کار با اتوآنالایزر MINDRAY BS380
4- تفسیر قوانین وستگارد WWW.WESTGARD.COM))
log book -5
20 – مراجع و ضمائم
1- بروشور کیت (2007-12-V3 En) HDL-Chol
2- Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 2007: 21 edition.
3- تفسیر تست های تشخیصی Pagana، 2012.
دیدگاه خود را درج کنید