آمیلاز

1- هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح روند انجام آزمایش و کنترل کیفی تست آمیلاز خون می باشد.
2 – دامنه کاربرد
اين دستورالعمل در بخش بیوشیمی كاربرد دارد.

3 – مسئولیت اجراء
مسؤليت اجراي اين دستورالعمل با بخش بیوشیمی و مسئول تضمین کیفیت مي باشد.
4 – تعاریف
در حالت نرمال آمیلاز از پانکراس ترشح شده، به روده میریزد.آمیلاز در هضم کربوهیدراتها کمک می کند. این تست برای کشف و مانیتور دوره بالینی پانکراتیت بکار می رود. عموما در مورد بیمارانی که درد حاد شکمی دارد درخواست می شود.
5 – شرح اقدامات

• عنوان آزمایش
α-Amylase EPS Ver.2
• اصول انجام آزمایش : رنگ سنجی آنزیمی مطابق IFCC
5-ethylidene + G7 P-nitro phenol +5 H2O→ →→→ +2ethylidene-G5 + 2 G2PNP+2 ethylidene-G4+ 2G3PNP+ethlidene-G3 +G4PNP

2G2PNP + 2G3PNP+ G4PNP+14 H2O →→→→→→5PNP +14 Gb (PNP = پارا نیترو فنل ) (G = گلوکز)
شدت رنگ PNP حاصل نسبت مستقیم با فعالیت α آمیلاز دارد و با افزایش جذب نوری در 409 نانومتر اندازه گیری می شود.
• مواد ، لوازم و تجهیزات
1- دستگاه اتو انالایزر MINDRAY BS 380 و متعلقات مربوط به آن
2- لوله گاما /میکروکاپ
3- سمپلر و سر سمپلر
4- کیت آمیلاز (AMYL2)
5- پارافیلم
6- نمونه سرم پلاسما و ادرار (هر تست به 4 میکرو لیتر نمونه نیاز دارد.)
7- کنترل PN ,PP
8- کالیبراتور Cfas
9- آب مقطر
• نمونه های قابل تست
– سرم
– پلاسما (هپارینه یا EDTA): مقادیر در پلاسمای EDTA حدودا 10- 8 درصد کمتر از سرم می باشد.
ناشتایی : نیاز ندارد.
– ادرار 24 ساعته: بدون ماده محافظ جمع آوری شود نمونه باید سریعا آزمایش شود و یا قبل از نگهداری PH بالای 7 تنظیم شود.
آمیلاز سرم در دمای 25- 15 درجه سانتی گراد، 7 روز و در دمای 8- 2 درجه سانتی گراد، یک ماه پایدار می باشد.
آمیلاز ادرار دردمای 25-15 درجه سانتی گراد 2 روز و در دمای 8- 2 درجه سانتی گراد 10 روز پایدار می باشد.
توجه : در صورت مشاهده ذرات یا رسوب در نمونه ابتدا ان را سانتریفیوژ کنید و از قسمت رویی برای آزمایش استفاده نمایید.
• روش انجام آزمایش
طبق دستور کار بااتوانالایزر
• • اختصاصات کارآیی آزمایش
1. سرم و پلاسما Within-run CV: بر طبق ادعا ی بروشور 1.4 % می باشد.
: Between-run CV بر طبق ادعای بروشور 1.4 % می باشد.
Expected: bet.CV<4.8 BIAS<7.8 TE<15.7
2. ادرار Within-run CV: بر طبق ادعا ی بروشور 0.8 % می باشد.
: Between-run CV بر طبق ادعای بروشور 1% می باشد.
• • کنترل کیفی
در هر RUN جهت کنترل کیفی از Percinorm 1 (غلظت نرمال) و Percinorm 2 (غلظت پاتولوژیک) استفاده می شود. اعداد بدست آمده برای هر کنترل در منحنی Levey-jennings نقطه گذاری می گردند. در صورتیکه که قانونی نقض شده باشد با توجه به نوع آن اقدام لازم بعمل می آید. به عنوان مثال اگر قانون مربوط به خطای دقتی باشد (مثل 13S,R4S ) بار دیگر کنترل به دستگاه داده می شود. اگر قانون مربوط به خطای سیستماتیک باشد ( مثل 22S, 41S, 10X) احتمالا خطا مربوط به کالیبر نبودن تست می باشد. لذا تست را کالیبر کنید. دوباره کنترل را بدهید. در صورتیکه مشکل همچنان باقیست، معرف (کنترل، کالیبراتور، کیتها ) و دستگاه را چک کنید.به عنوان مثال: ابتدا کنترل جدیدی تهیه کنید. اگر مشکل رفع نشد کالیبراتور جدیدی تهیه کنید اگر مشکل رفع نشد کیت جدیدی را امتحان کنید. اگر مشکل رفع نشد برنامه های مربوط به عملکرد دستگاه را بررسی کنید. چنانچه به نتیجه نرسیدید با شرکت اکبریه تماس بگیرید و مشکل را مطرح نمایید. چنانچه با عدم همکاری شرکت مذبور روبرو شدید با مسئول فنی موضوع را مطرح کنید.
• • کالیبراسیون
جهت کالیبراسیون از cfas استفاده می گردد. پس از هر بار کالیبراسیون باید مجددا نمونه های کنترلی به دستگاه داده شوند. همچنان پس از هر بار سرویس دستگاه (از جمله تعویض پروب) نیز باید کالیبراسیون انجام گردد.
هر 4 روز یکبار از کالیبراتور به عنوان نمونه بیمار استفاده شود و بایاس هر تست محاسبه گردد. هر کدام در حد مجاز نبود باید کالیبر شود.

• • محاسبات
دستگاه به طور اتوماتیک غلظت آمیلاز را محاسبه می کند.
(U/L ×0.0167 =kat/ L) • محدوده مرجع بیولوژیک
سرم و پلاسما :U/L 100-28
ادرار 24 ساعته : < 410 U/24 h
• • محدودیت ها
(معیار :بازیابی در محدوده 10 % ± از مقدار اولیه )
ایکتروس : بیلی روبین کونژوکه تا غلظت mg/dl52 تاثیری ندارد.
همولیز : تا Hb =260 mg/dl اثری ندارد.
لیپمی : اثری ندارد.
ضد انعقادها :سیترات و فلوراید تداخل ایجاد می کنند.
• • تداخلات
داروها :
افزایش :آمینو سالیسیلیک اسید, آسپرین, آزاتیوپرین, کورتیکوستروئیدها, اتانل ,فروسماید, متیل دوپا, ,OCPs پرد نیزلون.
کاهش : سیتراتها، گلوکز و اگزالاتها
توجه : محلولهای تزریقی دکستروز می تواند باعث کسب نتایج کاذب پایین شوند.
• • محدوده قابل اندازه گیری
U/L 2000-3
• • مقادیر بحرانی
سه برابر حد نرمال پلاسما

• • ملاحظات ایمنی
در هنگام کار با نمونه ها حتما ازدستکش استفاده شود پس از پایان کار سطوح کاری با محلول ضدعفونی تمیز می شوند.
• • تفسیر
افزایش : پانکراتیت حاد, اولسر پپتیک, سوراخ روده, التهاب حاد کیسه صفرا, اریون, بارداری اکتوپیک, کتواسیدوز دیابتی, انسداد دوازدهه .
کاهش :-
• • منابع بالقوه تغییر پذیری
در صورتی که معرفها یا نمونه با بزاق یا عرق آلوده شوند بدلیل وجود آمیلاز در این دو ماده ،نتیجه آمیلاز حاصل قابل اطمینان نخواهد بود.
• • سایر موارد
به بروشور کیت مراجعه شود.
• • مراجع و ضمائم
1- بروشور کیت (2007-04-V4 En)Amylase
2- Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 2007: 21 edition.
3- تفسیر تست های تشخیصی Pagana، 2005.
6 – مدارک مرتبط
1- منحنی های کنترل کیفی
2- جداول CV و Bias مجاز
3- دستور کار با اتوآنالایزر MINDRAY BS 380
4- تفسیر قوانین وستگارد