Post Coital Test PCT

1- هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح انجام آزمایش Post Coital Test PCT می باشد.
2 – دامنه کاربرد
اين دستورالعمل در واحد میکروبشناسی برای انجام آزمایش PCT بر روی نمونه های ترشحات واژن و سرویکس بعد از نزدیکی كاربرد دارد.
3 – مسئولیت اجراء

مسئوليت نظارت بر اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول کنترل کیفیت و سوپروایزر می باشد.
مسئوليت اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول واحد میکروبشناسی می باشد.
4 – تعاریف
در PCT دو خصوصیت نمونه مورد توجه قرار می گیرد:
خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی ترشحات اندوسرویکال
خصوصیات میکروسکوپی ترشحات واژن
خصوصیات ماکروسکوپی ترشحات اندو سرویکال شامل حجم، ویسکوزیته و قابلیت کش آمدن نمونه.
خصوصیات میکروسکوپی ترشحات اندو سرویکال شامل بررسی تحرک، تعداد اسپرم ها، درصد زنده بودن و بررسی تعداد گلبولهای سفید و قرمز می باشد و میزان سرخسی شدن (Ferning) ترشحات خشک شده می باشد.

• عنوان آزمایش
PCT
• اصول انجام آزمایش
موکوس سرویکس پذیرنده مهاجرت اسپرم برای زمان محدودی در طول سیکل می باشد و موکوس تحت تاثیر استروژن برای نفوذ مطلوب می شود. طول مدت زمانی که اسپرماتوزوئیدها می توانند در موکوس سرویکال نفوذ کنند به طور قابل ملاحظه ای از یک زن تا زن دیگر فرق می کند. در هر حالت وجود اسپرماتوزوئیدهای فعال در موکوس سرویکال پس از مقاربت می تواند یک ارزیابی کلی درباره زنده ماندن اسپرم در محیط واژن باشد.
5- شرایط نمونه :
• حداقل مقدار نمونه :
نداریم
• نوع نمونه :
ترشحات واژن و اندوسرویکس
• شرایط نمونه برداری :
روز Midcycle (روز تخمک گذاری) نمونه گیری انجام می شود.2 الی 3 روز قبل از انجام آزمایش نزدیکی نداشته باشند. همسر بیمار 2 الی 3 روز قبل از نمونه گیری مشروب الکلی مصرف نکرده باشد. سونا نرفته باشد و داروی خاصی مصرف نکرده باشد. 3 الی 6 ساعت قبل از نمونه برداری بیمار نزدیکی انجام شود. از لوبریکانت استفاده نشود. بعد از نزدیکی بیمار به صورت طاق باز 2 ساعت دراز بکشد.

• شرایط نگهداری و پایداری:
بلافاصله بعد از نمونه برداری حداکثر تا 5 دقیقه لام های مربوط به حرکت و تعداد اسپرم بررسی شود.
• شرایط رد یا قبول نمونه :
در صورتیکه بیمار در Midcycle نمونه نداده باشد، بیشتر از 2 ساعت از نزدیکی بیمار گذشته باشد، ادرار کرده باشد یا خودش را شسته باشد نمونه غیر قابل قبول می شود.
6- مواد ، لوازم و تجهیزات
1- میکروسکوپ 2- لام و لامل 3- پیپت پاستور 4- اسپیکولوم
7-روش انجام آزمایش:
ترشحات را به وسیله پیپت جمع آوری و روی لام ها قرار داده و سپس لامل گذاشته، pH واژن وسرویکس را هم جداگانه توسط کاغذpH اندازه گرفته، در ضمن لام های سرویکس و واژن را جدا گرفته همچنین یک لام از سرویکس جهت بررسی سرخسی شدن، موکوس سرویکس و دیدن کریستالFern تهیه می شود. سپس بلافاصله لام ها را در زیر میکروسکوپ قرار داده و تعداد اسپرم ها را شمارش کرده و در صد زنده بودن و درصد کلاس های مختلف حرکت را تعیین کرده. تعداد WBC وRBC را نیز شمارش کرده همچنین حجم و میزان کش آمدن و غلظت موکوس را نیز بررسی کرده و طبق درجه بندی مشخص، درجه آن را مشخص کرده، همچنین وجود Fern را بررسی کرده و در آخر درجه ها را جمع کرده و درجه نهایی (Total Score) را مشخص کرده.
8- کنترل کیفیت :
ندارد
9- نحوه محاسبه نتایج در روش های کمی :
ندارد
10- محدوده مرجع (Reference Interval) :
حداقل 10 اسپرم متحرک با درجه تحرک a و یا b در هرمیدان میکروسکوپی با بالاترین بزرگنمایی خشک باید دیده شود.
11- محدوده قابل اندازه گیری Reportable Range :
ندارد
12- محدوده هشدار یا مقادیر بحرانی :
ندارد

• • ملاحظات ایمنی:
طبق دستورالعمل ایمنی و بهداشت
13- ویژگی های آنالیتیک (خصوصیات و کارآیی آزمایش):
واکنش اسپرمها با ترشحات مجاری تولید مثلی خانمها اهمیت معیاری جهت زنده ماندن وتوانایی عملکردی اسپرمها دارد و از آنجائیکه موکوس سرویکال به آسانی برای نمونه برداری در دسترس است از موکوس سرویکال به عنوان عامل ارزیابی واکنش متقابل اسپرم- موکوس برای تحقیقات ناباروری استفاده میشود.
14- محدودیت های انجام آزمایش (منابع بالقوه تغییر پذیری) :
بیشتر از 5 دقیقه از زمان نمونه برداری تا دیدن لام طول بکشد، بیمار شرایط قبل از نمونه گیری را رعایت نکرده باشد.
15- اقدامات بعدی دربرخورد با نتایج غیر طبیعی :
صحبت با بیمار در ارتباط با آزمایش اسپرموگرام شوهر. صحبت با بیمار در مورد اینکه آیا شرایط قبل و بعد از نمونه گیری را به طور کامل رعایت کرده است.
16- عوامل مداخله گر :
• تداخلات دارویی :
ترکیبات پروژسترون
17- چگونگی تفسیر نتایج :
ارزیابی خواص موکوس سرویکال شامل سنجش Spinnbarkeitو سرخسی شدن وقوام وph میباشد که برای هر یک از اینها نمره ای درنظر گرفته میشود که مجموع نمره بالاتر از10نشاندهنده ی یک موکوس سرویکال مطلوب جهت نفوذ اسپرم می باشد.
-حجم: مطابق زیردرجه بندی می شود .
0 ml = 0
0.1 ml = 1
0.2 ml = 2
0.3 – 1 ml = 3
-Consistency : مهمترین فاکتور تاثیر گذار روی نفوذ اسپرم میباشد. درزمان وسط سیکل موکوس آبکی درنتیجه مقاومت کمی در مقابل حرکت اسپرمها وجود دارد و قبل ازقاعدگی موکوس غلیظ و درنتیجه سد قویتری رادر برابر حرکت اسپرم ایجاد می کند.
Consistency با ترتیب ملکولی و مقادیر پروتئینی و یونی موکوس سرویکال تحت تاثیر قرار می گیرد.
Severly viscid : 0 موکوس غلیظ با ویسکوزیته زیاد (قبل از قاعدگی )
Moderate viscid : 1 موکوس با ویسکوزیته متوسط
Mild viscid : 2 موکوس با چسبندگی ملایم
Watery viscid : 3 موکوس ابکی با چسبندگی حداقل (موکوس وسط سیکل قبل ازتخمک گذاری)
Ferning (سرخسی شدن)
طرح کریستالیزه شدن موکوس سرویکس وقتی روی لام خشک می شود میباشد که بسته به ترکیب موکوس ممکن است دارای یک یا دو و یا سه شاخه باشد.
Absent of crystalization : 0 فقدان کریستالیزه شدن
Atypical ferning : 1 تشکیل سرخس نامشخص
Primary and secondry ferning : 2 سرخسی شدن با پایه اولیه و ثانویه
Tertiary and fourth ferning : 3 سرخسی شدن با پایه سوم و چهارم
Spinnbarkeit: اصطلاحی برای تشریح فیبروزیته و کش آمدن و ویژگی های الاستیسیته موکوس سرویکال
<1cm = 0
1- 4 cm= 1
5- 8cm = 2
9 ->9 = 3
Cellularity:WBCدر موکوس ازحرکت اسپرمها جلوگیری می کند در نتیجه اندوسرویسیت شدید همراه با کاهش باروری است.
WBC > 20 Cells HpF = 0
11 – 20 Cells = 1
1 – 10 Cells = 2
0 cells = 3

• موارد افزایش:
ندارد
• موارد کاهش:
ندارد
18- سایر موارد :
ندارد
19- مدارک مرتبط
ندارد
20 – مراجع و ضمائم
آزمایش اسپرم بر اساس WHO و Mosbys Manual of Diaguosticanel Laboratory testes