1- هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح روند انجام آزمایش SGOTیا AST (سرم گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز) می باشد.
2 – دامنه کاربرد
اين دستورالعمل در واحد بیوشیمی برای انجام آزمایش SGOT بر روی نمونه های سرم یا پلاسما كاربرد دارد.
3 – مسئولیت اجراء
مسئوليت اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول واحد بیوشیمی می باشد.
مسئوليت نظارت بر اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول کنترل کیفیت و سوپروایزر می باشد.
4 – تعاریف
آنزیم آسپارتات امینو ترانسفراز AST یا SGOT یکی از آنزیم های درون سیتوپلاسمی است که در تمام سلول های بدن یافت می شود. ویتامین B6 یا پیرودوکسال فسفات P5P کوفاکتور آن بوده در تسریع فعالیت آنزیم نقش دارد. AST دارای دو ایزو آنزیم سیتوپلاسمی است و اندازه گیری نوع میتوکندریال در تعیین شدت تخریب سلولی کمک می کند.
از اندازه گیری سطح سرمی AST در برآورد شدت آسیب سلولی در بیماری هایی چون انفارکتوس حاد میوکارد (2 روز پس از وقوع) بیماری های عضلانی، کلیوی و کبدی استفاده می شود. خصوصا در هپاتیت ویروسی سطح آنزیم افزایش مشخص دارد، ولی در عین حال سایر بیماری های مخرب پارانشیم مثل سیروز، سرطان و غیره هم باعث بالا رفتن آن می شود.
• عنوان آزمایش
AST= Aspartate Transaminase ID : 0494
SGOT= Serum Glutamate Oxalate Transaminase
• اصول انجام آزمایش
واکنش آنزیمی کنیتیک (چند نقطه ای)
L- Aspartate + 2- oxoglutarate AST oxogloacetate + L- glutamate
Oxogloacetate + NADH + H+ MDH L-malate + NAD+
میزان اکسیداسیون NADH نسبت مستقیم با فعالیت کاتالیتیکی AST دارد و با کاهش جذب نوری در nm 340 اندازه گیری می شود.
5- شرایط نمونه :
• حداقل مقدار نمونه :
در دستگاه کوباس اینتگرا 400 با حداقل 100 میکرولیتر نمونه سرم یا پلاسما می توان تست را انجام داد
• نوع نمونه :
سرم – پلاسما (هپارینه یا EDTA)
• شرایط نمونه برداری :
ناشتایی ضرورتی ندارد
• شرایط نگهداری و پایداری:
SGOT سرم در دمای 25-15 درجه سانتی گراد 1 روز و در دمای 8-2 درجه سانتی گراد 7 روز پایدار می باشد.
• شرایط رد یا قبول نمونه :
بالا بودن بیلی روبین تاثیری در آزمایش ندارد.
همولیز : تا Hb =25 mg/dl اثری ندارد. در صورت بالا بودن همولیز با مسئول کنترل کیفی یا سوپروایزر مشورت کنید.
لیپمی : تا اندکس L= 150 تداخلی ندارد.
ضد انعقادها: سیترات و فلوراید باعث مهار فعالیت آنزیم می شوند.
6- مواد ، لوازم و تجهیزات
1-دستگاه اتو انالایزر MINDRAY BS380 و متعلقات مربوط به ان
2-لوله گاما
3-سمپلر- سرسمپلر
4-کیت AST L
5-پارافیلم
6-نمونه سرم پلاسما (هر تست به 11 میکرو لیتر نمونه نیاز دارد).
7-کنترل Preci Control Clinichem 1 & 2
8-کالیبراتور C fas
9-اب مقطر
7- روش انجام آزمایش :
پس از تهیه ورک لیست روزانه ، ابتدا نمونه ها را از واحد توزیع سرم تحویل گرفته و در ابتدا شرایط ظاهری نمونه ها را چک نمایید سپس در صورت مناسب بودن شرایط کنترل کیفیت مطابق دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative)، نمونه ها جهت انجام آزمایش به دستگاه داده شود.
• کالیبراسیون :
جهت کالیبراسیون از cfas استفاده می گردد. پس از هر بار کالیبراسیون باید مجددا نمونه های کنترلی به دستگاه داده شوند. همچنین پس از هر بار سرویس دستگاه (از جمله تعویض پروب) نیز باید کالیبراسیون انجام گردد. در صورت بروز خطای سیستماتیک که با نقص قوانین وستگارد همراه باشد پس از مشورت با مسئول کنترل کیفی یا سوپروایزر معرف را کالیبر کنید.
8- کنترل کیفیت :
به دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative) مراجعه شود .
• دستورالعمل سریع کنترل کیفیت
در هر run جهت کنترل کیفی از Pccc 1 (غلظت نرمال) و Pccc 2 (غلظت پاتولوژیک) استفاده می شود. اعداد بدست آمده برای هر کنترل در منحنی Levey-jennings نقطه گذاری می گردند. در صورتیکه که قانونی نقض شده باشد ابتدا به مسئول کنترل کیفیت اطلاع داده شود و طبق نظر ایشان عمل شود. به صورت کلی براساس خطای ایجاد شده با توجه به نوع آن اقدام لازم بعمل می آید. به عنوان مثال اگر قانون مربوط به خطای دقتی باشد (مثل 13S,R4S ) بار دیگر کنترل به دستگاه داده می شود. اگر قانون مربوط به خطای سیستماتیک باشد ( مثل 22S, 41S, 10X) احتمالا خطا مربوط به کالیبر نبودن تست می باشد. لذا تست را کالیبر کنید. دوباره کنترل را بدهید. در صورتیکه مشکل همچنان باقیست، معرف (کنترل، کالیبراتور، کیتها ) و دستگاه را چک کنید. به عنوان مثال: ابتدا کنترل جدیدی تهیه کنید. اگر مشکل رفع نشد کالیبراتور جدیدی تهیه کنید اگر مشکل رفع نشد کیت جدیدی را امتحان کنید. اگر مشکل رفع نشد برنامه های مربوط به عملکرد دستگاه را بررسی کنید. چنانچه به نتیجه نرسیدید با شرکت اکبریه تماس بگیرید و مشکل را مطرح نمایید. چنانچه با عدم همکاری شرکت مذبور روبرو شدید با مسئول فنی موضوع را مطرح کنید.
9- نحوه محاسبه نتایج در روش های کمی :
دستگاه بطور اتوماتیک غلظت SGOT را محاسبه می کند. رقیق سازی نمونه بالا نیز بطور خودکار انجام می شود. نتیجه آزمایش با واحد 1U/L (U/L) گزارش می گردد.
10- محدوده مرجع (Reference Interval) :
Male: 0- 40 U/L
Female: 0 – 32 U/L
0-5 Yr: 35-140 U/L
11- محدوده قابل اندازه گیری Reportable Range :
2-700 U/L
12- محدوده هشدار یا مقادیر بحرانی :
در صورت افزایش بیش از دو برابر حد نرمال سابقه بیمار را کنترل کنید. در صورت احتمال به وقوع سکته قلبی جوابدهی را تسریع کنید.
• • ملاحظات ایمنی:
• در هنگام کار با نمونه ها حتما از دستکش و عینک محافظ استفاده شود پس از پایان کار سطوح کاری با محلول ضدعفونی تمیز شوند.
• پس از اتمام کار کاست معرف را در یخچال قرار دهید. از فریز شدن معرف اجتناب کنید.
13- ویژگی های آنالیتیک (خصوصیات و کارآیی آزمایش):
Within-run CV: بر طبق ادعا ی بروشور 1.4 % می باشد.
: Between-run CV بر طبق ادعای بروشور 1.7 % می باشد.
طبق جدول وستگارد:
Expected: between run CV<12.2 BIAS<12.0 TE<32.1
14- محدودیت های انجام آزمایش (منابع بالقوه تغییر پذیری) :
هر گونه تزریق عضلانی ممکن است باعث افزایش آنزیم شود. در صورت امکان 12 ساعت قبل از انجام تست از مصرف دارو خودداری شود. طولانی شدن مدت خونگیری ممکنست سبب لیز گلبول های قرمز و افزایش کاذب AST سرم شود.
15- اقدامات بعدی در برخورد با نتایج غیر طبیعی :
در صورت بیشتر یا کمتر بودن از محدوده تست با تکرار صحه گذاری می شود.
16- عوامل مداخله گر :
ورزش ممکن است سطح آنرا افزایش دهد . کمبود پیریدوکسین (بری بری یا حاملگی) ، بیماری کبدی شدید و طولانی مدت، اورمی یا کتواسیدوز دیابتی ممکن است سبب کاهش سطوح آن شوند.
• تداخلات دارویی :
داروهایی که سبب افزایش می شوند : داروهای ضد فشار خون – عوامل کلینرژیک – آنتی کوآگولانت های شبه کومارین – فرآورده های دیژیتال – اریترومایسین – ایزونیازید – متیل دوپا – قرص های ضدبارداری – مواد مخدر و داروهای هپاتوتوکسیک
داروهائی که سبب کاهش AST می شوند: دوکسی سایمیکس، ایزو نیازید و هیدروکسی کوبالامین
17- چگونگی تفسیر نتایج :
به شرح زیر می باشد
• موارد افزایش:
بیماری های کبدی – هپاتیت – سیروز کبدی – آسیب دارویی کبد – متاستاز کبدی – نکروز کبدی (تنها مراحل ابتدایی) – جراحی کبد – هپاتیت ناشی از مونونوکلئوز عفونی – روند ارتشاحی کبد(مثل تومور) – بیماری های عضله اسکلتی – جراحی اخیر غیر قلبی – تروماهای متعدد – دیستروفی پیشرونده عضلانی – تشنج های اخیر و گرمازدگی
• موارد کاهش:
بیماری های حاد کلیوی – بری بری – کتواسیدوز دیابتی – حاملگی – دیالیز مزمن کلیوی
18- سایر موارد :
برای جوابدهی به نوع معرف مصرفی توجه نمائید. معرف SGOT بدوشکل: دارای پیریدوکسال فسفات و بدون آن ارائه می شود که شماره شناسائی متفاوت دارند و دامنه مرجع نیز یکسان نمی باشد.
19- مدارک مرتبط
1- منحنی های کنترل کیفی
2- جداول CV و Bias مجاز
3- دستور کار با اتوآنالایزر MINDRAY BS380
4- تفسیر قوانین وستگارد
log book-5
20 – مراجع و ضمائم
1- بروشور کیت (2005-05-V3 En) Chol
2- Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 2007: 21 edition.
3- تفسیر تست های تشخیصی Pagana، 2011.
دیدگاه خود را درج کنید