1- هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح روند انجام آزمایشSGPT یا ALT می باشد.
2 – دامنه کاربرد
اين دستورالعمل در واحد بیوشیمی برای انجام بر روی نمونه های سرم یا پلاسما كاربرد دارد.
3 – مسئولیت اجراء
مسئوليت اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول واحد بیوشمی می باشد.
مسئوليت نظارت بر اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول کنترل کیفیت و سوپروایزر می باشد.
4 – تعاریف
آنزیم آلانین امینو ترانسفراز یا ALT، SGPT در تمام سلول های بدن وجود دارد ولی مقدار ان در سلول های کبدی بسیار بیشتر است لذا افزایش سطح سرمی ALT یکی از اندکسهای اختصاصی تشخیص بیماری های کبد می باشد. در عین حال ویتامین B6 کوفاکتور آنزیم بوده داخل بدن نیز در میزان عملکرد آنزیم تاثیر دارد.
در تمام بیماری های کبدی اعم از هپاتیت ویروسی، سیروز، کبد الکلی، سرطان ها و غیره افزایش سرمی ALT دیده می شود. در عین حال AST نیز جهت تفسیر نتایج این دو آنزیم از نسبت AST/ALT استفاده می شود.
1 < AST/ALT هپاتیت حاد 1 > AST/ALT هپاتیت ویروس مزمن
این نسبت در همه موارد صدق نمی کند و در هپاتیت الکلی قابل اعتماد نمی باشد.
سطح سرمی ALT در بیماری های دیگر مانند انفارکتوس میوکارد، سوختگی شدید، ترومای عضله مخطط و یرقان انسدادی نیز افزایش نشان می دهد.
• عنوان آزمایش
ID : 0-495
تست ALT – آلانین آمینوترانسفراز
Serum Glutamic Pyruvic Transferase : SGPT
• اصول انجام آزمایش
L- Alanine + 2 Oxoglutarate ALT Pyrovate + L- glutamate
Pyruvate + NADH + H+ LDH L- Lactate + NAD+
نرخ اکسیداسیون NADH نسبت مستقیم با فعالیت کاتالیتیکی ALT دارد و کاهش جذب نوری در nm 340 اندازه گیری می شود.
5- شرایط نمونه :
• حداقل مقدار نمونه :
هر تست به 3 میکرولیتر نمونه نیاز دارد و در دستگاه کوباس اینتگرا 400 به حداقل 100 میکرولیتر نمونه سرم یا پلاسما می توان تست را انجام داد.
• نوع نمونه :
سرم – پلاسما (هپارینه یا EDTA )
• شرایط نمونه برداری :
ناشتایی ضرورتی ندارد
• شرایط نگهداری و پایداری:
ALT در سرم در دمای 25-15 درجه سانتی گراد 3 روزه و در دمای 8-2 درجه سانتی گراد 7 روز و در فریزر 7 هفته پایدار می باشد .
• شرایط رد یا قبول نمونه :
همولیز Hb تا غلظت Hb : 130mg/dl اثری ندارد. در مورد نمونه های لیپمیک ممکن است پیغام Abs Flag مشاهده شود. در این مورد باید نمونه ای رقیق شده به نسبت 10/1 استفاده کرد. رقیق سازی بطور خودکار در دستگاه Cobas انجام می شود.
6- مواد ، لوازم و تجهیزات
1- دستگاه اتو آنالایزر MINDRAY BS380 و متعلقات مربوط به آن
2- لوله گاما
3- سمپلر- سرسمپلر
4- کیتALT
5- پارافیلم
6- نمونه سرم پلاسما و ادرار (هر تست به 3 میکرو لیتر نمونه نیاز دارد.)
7- کنترل Preci Control Clinichem 1 & 2
8- کالیبراتور Cfas
9- آب مقطر
7- روش انجام آزمایش :
پس از تهیه ورک لیست روزانه، ابتدا نمونه ها را از واحد توزیع سرم تحویل گرفته و در ابتدا شرایط ظاهری نمونه ها را چک نمایید سپس در صورت مناسب بودن شرایط کنترل کیفیت مطابق دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative)، نمونه ها جهت انجام آزمایش به دستگاه داده شود.
• کالیبراسیون :
جهت کالیبراسیون از cfas استفاده می گردد. پس از هر بار کالیبراسیون باید مجددا نمونه های کنترلی به دستگاه داده شوند. همچنین پس از هر بار سرویس دستگاه (از جمله تعویض پروب) نیز باید کالیبراسیون انجام گردد.
8- کنترل کیفیت :
به دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative) مراجعه شود .
• دستورالعمل سریع کنترل کیفیت
در هر run جهت کنترل کیفی از Pccc 1 (غلظت نرمال) و Pccc 2 (غلظت پاتولوژیک) استفاده می شود. اعداد بدست آمده برای هر کنترل در منحنی Levey-jennings نقطه گذاری می گردند. در صورتیکه که قانونی نقض شده باشد ابتدا به مسئول کنترل کیفیت اطلاع داده شود و طبق نظر ایشان عمل شود. به صورت کلی براساس خطای ایجاد شده با توجه به نوع آن اقدام لازم بعمل می آید. به عنوان مثال اگر قانون مربوط به خطای دقتی باشد (مثل 13S,R4S ) بار دیگر کنترل به دستگاه داده می شود. اگر قانون مربوط به خطای سیستماتیک باشد ( مثل 22S, 41S, 10X) احتمالا خطا مربوط به کالیبر نبودن تست می باشد. لذا تست را کالیبر کنید. دوباره کنترل را بدهید. در صورتیکه مشکل همچنان باقیست، معرف (کنترل، کالیبراتور، کیتها ) و دستگاه را چک کنید. به عنوان مثال: ابتدا کنترل جدیدی تهیه کنید. اگر مشکل رفع نشد کالیبراتور جدیدی تهیه کنید اگر مشکل رفع نشد کیت جدیدی را امتحان کنید. اگر مشکل رفع نشد برنامه های مربوط به عملکرد دستگاه را بررسی کنید. چنانچه به نتیجه نرسیدید با شرکت اکبریه تماس بگیرید و مشکل را مطرح نمایید. چنانچه با عدم همکاری شرکت مذبور روبرو شدید با مسئول فنی موضوع را مطرح کنید.
9- نحوه محاسبه نتایج در روش های کمی :
دستگاه بطور اتوماتیک غلظت ALT را محاسبه می کند. نتایج با واحد U/L ارائه می شود.
U/L × 0.0167 = μkat/L ، U/L U/L =1
10- محدوده مرجع (Reference Interval) :
Male: 4 – 41 U/L
Female: 4 – 33 U/L
11- محدوده قابل اندازه گیری Reportable Range :
2-1700 U/L
12- محدوده هشدار یا مقادیر بحرانی :
در صورت افزایش سطح سرمی به بیشتر از 2 برابر حد نرمال سوابق بیمار را چک کنید. در صورت لزوم سوپروایزر را در جریان گذاشته و جوابدهی را تسریع کنید.
• • ملاحظات ایمنی:
• در هنگام کار با نمونه ها حتما از دستکش و عینک محافظ استفاده شود پس از پایان کار سطوح کاری با محلول ضدعفونی تمیز شوند.
• پس از اتمام کار دستگاه کاست های معرف را به یخچال منتقل کنید.
13- ویژگی های آنالیتیک (خصوصیات و کارآیی آزمایش):
Within-run CV: بر طبق ادعا ی بروشور 1.0 % می باشد.
: Between-run CV بر طبق ادعای بروشور 1.9 % می باشد.
Expected: bet.CV<6.0 BIAS<5.4 TE<15.2
14- محدودیت های انجام آزمایش (منابع بالقوه تغییر پذیری) :
استفاده از ضد انعقاد نا مناسب (از سیترات و فلوراید اجتناب شود). آلودگی میکروبی نمونه
15- اقدامات بعدی دربرخورد با نتایج غیر طبیعی :
در صورت بیشتر یا کمتر بودن از محدوده تست با تکرار صحه گذاری می شود. نتایج بالاتر از حد اندازه گیری بطور خودکار نمونه رقیق می شود.
16- عوامل مداخله گر :
تزریقات عضلانی می تواند می تواند سبب افزایش سطح آنزیم شود.
• تداخلات دارویی :
داروهایی که سطح ALT را افزایش می دهند عبارتند از : استامینوفن – آلوپورینول – آمینوسالیسیلیک اسید (PAS) – آمپی سیلین – آزاتیوپرین – کاربامازپین – سفالوسپورین ها – کلردیازپکساید – کلرپروپامید – کلوفیبرات – متیل دوپا – پروپرانولول – سالیسیلات ها – تتراسایکلین ها و وراپامیل، کنتراسپید خوراکی
داروهایی که کاهش می دهند : ایزونیازید – هیدروکسی کوبالامین
17- چگونگی تفسیر نتایج :
به صورت زیر می باشد
• موارد افزایش:
هپاتیت – سیروز – نکروز کبدی – کلستاز – اسکمی کبدی – تومور کبدی – داروهای هماتوکسیک – یرقان انسدادی – سوختگی شدید – تروما به عضله مخطط – میوزیت – پانکراتیت – انفارکتوس میوکارد
• موارد کاهش:
کمبود ویتامین B6، دیالیز کلیوی.
18- سایر موارد :
بهنگام انجام آزمایش و ارائه نتایج به محدوده نرمال مرتبط با نوع مصرف شده (دارای پیرودوکسال فسفات یا بدون آن) توجه نموده و شماره شناسائی معرف را چک کنید.
19- مدارک مرتبط
1- منحنی های کنترل کیفی
2- جداول CV و Bias مجاز
3- دستور کار با اتوآنالایزر MINDRAY BS380
4- تفسیر قوانین وستگارد
5-log book
20 – مراجع و ضمائم
1- بروشور کیت (2008-07-V5 En) ALT L I2
2- Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 2007: 21 edition.
3- تفسیر تست های تشخیصی Pagana، 2005.
دیدگاه خود را درج کنید