کشت خون یا Blood culture

کشت خون یا Blood culture

باکتریمی: وجود باکتری در خون
ویرمی: وجود ویروس در خون
فونگمی: وجود قارچ در خون
پارازیتمی: وجود پارازیت در خون
سپتی سمی: یک سندروم کلینیکی با علائم بالینی
کشت خون یا Blood culture
بدست آوردن نتایج کشت خون مثبت بستگی به نحوه نمونه گیری، زمان نمونه گیری، تعداد کشت خون، حجم خون، بطری محیط کشت و زمان Subculture دارد.
انواع باکتریمی:
باکتریمی یا حضور باکتری ها در خون می تواند گذرا یا متناوب و یا مستمر باشد. در موارد اندوکاردیت که عفونت از درون سیستم قلبی – عروقی منشاء می گیرد، ارگانیسم ها به میزان نسبتا ثابتی به جریان خون راه می یابند. باکتری های متنوعی عامل باکتریمی و اندوکاردیت می توانند باشند، لذا تشخیص و جداسازی صحیح با به کار بردن روش های دقیق آزمایشگاهی می تواند به درمان بیمار کمک نماید.
• عنوان آزمایش
کشت خون یا Blood culture
• اصول انجام آزمایش کشت خون یا Blood culture
هدف از کشت شناسایی باکتریها یا دیگر میکرواورگانیسم ها ی قابل کشت (مانند مخمر و قارچهای رشته ای) میباشد. در افراد سالم خون استریل است اما موارد استثنا نیز وجود دارد (مانند باکتریمی موقتی بعد از کشیدن دندان یا بعد از سوند گذاری) که این گونه باکتریمی غالبا ناشی از باکتریهای کمنسال است و خود به خود بر طرف میشود.
5- شرایط نمونه :
• حداقل مقدار نمونه :
حجم نمونه برای بزرگسالان 10-20 mL و برای کودکان کمتر از 10 سال 1mL به ازای هر سال سن
• نوع نمونه :
خون
• شرایط نمونه برداری کشت خون یا Blood culture :
1- همیشه هنگام نمونه گیری از دستکش استفاده کنید و دستکش خود را پس از نمونه گیری دور بیاندازید.
2- شرح کامل آنچه روی خواهد داد را بطور کامل برای بیمار توضیح دهید.
3- تجهیزات لازم گرد آوری و آماده گردد و برچسب ویالها نوشته شوند.
4- بیمار بایستی روی صندلی نشانده شود بصورتیکه بتواند به راحتی دست کار (چپ دست یا راست دست) خود را کاملا باز کند.
5- اگر از بیمار بستری نمونه میگیرید، کنار تخت بیمار، از اوبخواهید که به پشت دراز بکشد، سرش را کمی بالا بیاورد و دستهایش را کنار بدنش قرار بدهد.
6- اگر بیمار کودک است شاید لازم باشد اورا کسی نگه دارد و دستش را ثابت کند.
7- برای افزایش فشار وریدی، گارو در 10 سانتیمتری بالای آرنج بسته میشود. اگر وریدهای بیمار خودبخود مشخص است، ممکن است شما نیازی به گارو پیدا نکنید. استفاده از گارو برای بیمارانی که وریدهای بزرگ، برجسته و قابل مشاهده دارند، ریسک هماتوم را افزایش میدهد. از بیمار بخواهید تا چند بار دستش را مشت کند تا وریدها برجسته شوند. مدت بسته بودن گارو تا نمونه گیری از یک دقیقه تجاوز نکند!
8- سیاهرگ در ناحیه M آرنج ( مدیان بازو یا حفره آنتی کوبیتال) را با انگشت لمس گردیده و محل سوراخ کردن و دیافراگم لاستیکی شیشه کشت خون و نوک انگشت فلبوتومیست را ابتدا با پنبه الکلی ضد عفونی نمایید. سپس با استفاده از الکل 70% پوست محل اطراف نمونه گیری را به اندازه دایره ای با قطر 5cm ضد عفونی کرده با استفاده از تنتورید 2% این محل را پاک کرده و اجازه دهید تنتورید به مدت 1 دقیقه بر روی پوست باقی بماند.
اگر لازم است محل خون گیری مجددا لمس شود شخص نمونه گیر باید سر انگشتان خود را با الکل و بتادین ضد عفونی نماید.
10- حجم مناسبی از خون به درون شیشه تلقیح میشود با نسبت (1/10یا 1/5 خون به بطری
11- برچسب روی شیشه ، حاوی اطلاعات مربوط به بیمار، شماره، زمان نمونه گیری بوده و حجم شیشه را که حاوی محیط کشت است را نباید بپوشاند.
12- احتیاطات ایمنی در مورد عدم recap کردن و نیدل استیک نشدن (جهت جلوگیری از فرو رفتن سوزن به دست) و دفع بهداشتی سوزن و سرنگ در Safety Box و … رعایت گردد.
13- کشت خون فورا به آزمایشگاه منتقل و در انکوباتور35 درجه قرار داده میشود.

• شرایط نگهداری و پایداری:
نمونه باید بلافاصله به محیط کشت اضافه شود.
• شرایط رد یا قبول نمونه :
خون نباید لخته شده باشد.
6- مواد ، لوازم و تجهیزات
● وسایل خونگیری
● بطری کشت خون 1 فاز و یا 2 فاز (مایع و جامد)
● محیط های کشت بلاد آگار، شکلات آگار، مک کانکی
● چراغ آزمایش
● لوپ
● الکل 70% یا بتادین
● باکتری Staphylococcus aureus (ATCC)
7- روش انجام آزمایش
روش بررسی بطری کشت خون
1- جمع آوری نمونه:
2- روش کشت:
کشت دربطری کشت خون:
● قبل ازتلقیح درب بطری راضدعفونی کنید (با الکل70%) و صبر نمایید تا الکل تبخیر شود سپس خون را بدون تعویض سرسوزن به داخل بطری تلقیح نمایید.
● قبل ازتلقیح محیط را ازنظر شفافیت چک کنید (ازمحیطهای کدربه هیچ وجه استفاده نکنید.)
توجه : درکشورهایی که بروسلوز شایع است توصیه می شود از محیط دیفازیک برای کشت خون استفاده شود.
4- کشتهای خون در37-35 درجه انکوبه شده و اولین کشت بدون وجود علائم رشد قبل از 24 ساعت بر روی بلاد آگار وشکلات آگار ومک کانکی کشت داده می شود(Blind Subculture) و سپس تا یک هفته هر روز بطری کشت خون از نظر وجود علائم رشد بررسی می شود. چنانچه علائم رشد مشاهده کردید بلافاصله کشت داده شده و از بطری لام تهیه می گردد و در صورت منفی بودن کشت داده می شود بر روی محیط های بلاد آگار و مک کانکی آگار و شکلات آگار. بطری کشت خون دوباره در داخل انکوباتور قرار گرفته و تا یک هفته نیز مجددا از نظر علائم رشد بررسی شده و بعد از گذشت هفته دوم نیز برای بار سوم بر روی سه محیط فوق کشت داده می شود.
علائم رشد میکروبی : رسوب فلوکولار درسطح کشت خون، کدورت یکنواخت یا کدورت درزیر سطح، همولیز،انعقاد broth¸Pellick های سطحی، تولید گاز،دانه های سفید درسطح یاعمق لایه خون
5- در صورت وجو د رشد واضح، بوسیله سوزن مقدار کمی از محیط برداشته و روی محیط های بالا کشت می شود وسپس با توجه به باکتری جدا شده آزمایشات تشخیصی انجام می شود.
6- تست حساسیت دارویی: دربعضی موارد می توان مستقیما از broth به عنوان ماده تلقیحی درمولر استفاده کرد و تست حساسیت دارویی را انجام داد وآنتی بیوگرام طبق دستورالعمل مربوطه انجام و گزارش میشود.
7- گزارش نتیجه کشت خون مثبت تلفنی گزارش می شود سپس نام باکتری جدا شده به همراه تست حساسیت دارویی گزارش می شود.
• کالیبراسیون
ندارد
8- کنترل کیفیت :
کنترل کیفی تمامی محیط های کشت با توجه به دستور العمل کنترل کیفی محیط های کشت انجام می شود.
9- نحوه محاسبه نتایج در روش های کمی :
ندارد
10- محدوده مرجع (Reference Interval) :
No growth می باشد.
11- محدوده قابل اندازه گیری Reportable Range :
ندارد
12- محدوده هشدار یا مقادیر بحرانی کشت خون یا Blood culture :
هر کشت مثبت برای بیمار حائز اهمیت می باشد زیرا خون یک بافت استریل است و رشد باکتری نشاندهنده عفونت است و باید سریعا تلفنی گزارش شود .
13- ویژگی های آنالیتیک (خصوصیات و کارآیی آزمایش):
این آزمایش جهت تشخیص عفونت باکتریایی خون می باشد .
14- محدودیت های انجام آزمایش (منابع بالقوه تغییر پذیری) :
آلودگی محیط کشت که باید قبل از کشت، محیط کشت را چک کرد.
نمونه گیری آلوده مثل ضد عفونی نکردن پوست قبل از نمونه گیری.
15- اقدامات بعدی دربرخورد با نتایج غیر طبیعی کشت خون یا Blood culture :
در صورتی که نتیجه آزمایش در محدوده بحرانی قرار گیرد ابتدا باید در فرم ثبت نتایج بحرانی اطلاعات نمونه ثبت شود پس مطابق دستورالعمل گزارش دهی نتایج بحرانی اطلاع رسانی لازم صورت می گیرد.
16- عوامل مداخله گر :
• تداخلات دارویی :
مصرف آنتی بیوتیک
17- چگونگی تفسیر نتایج کشت خون یا Blood culture :
گزارش مورفولوژی باکتری به پزشک، تشخیص باکتری و تست حساسیت دارویی همچنین بررسی CBC (در صورت درخواست آزمایش) و نتایج قند، (CRP) می تواند نتایج مثبت کشت خون را صحه گذاری نمایند.