کشت ادرار

ادرار

• عنوان آزمایش
انجام آزمایش کشت ادرار می باشد.
• اصول انجام آزمایش
نمونه ادرار معمولا جهت آنالیز و کشت و آنتی بیوگرام شایعترین نمونه بخش میکروبشناسی است. در افراد سالم ، ادرار موجود در کلیه و مثانه استریل میباشد. قسمتهای پایینی مجرای ادرار پیشابراه و دستگاه تناسلی بطور معمول محل تجمع میکروبهایی است که نرمال بوده و می توانند منجر به آلودگی ادرار شوند.به این دلیل حتی ادراری که بسیار با دقت جمع آوری شده میتواند ، آلوده باشد.بمنظور تشخیص عفونت ادراری میتوان ادرار میانی را در ظرف استریل جمع آوری کرده و سپس تعداد باکتری های موجود در هر میلی لیتر آن را شمارش نمود. شمارش باکتریایی 105≤ در هرمیلی لیتر نمونه ادرار میانی نشان دهنده عفونت ادراری میباشد. در بیمارانی که شمارش باکتریایی ادرار بین 105 -104 باکتری در هر میلی لیتر ادرار ویا شمارش باکتریایی 104 ≥ باکتری در هرمیلی لیتر ادرار دارند ،به شرط وجود میزان با اهمیتی ازگلبول سفید نیز دچار عفونت مجاری ادراری اند.
• مواد ، لوازم و تجهیزات
1- میکروسکوپ
2- محیط کشت – لوپ استاندارد – چراغ ازمایشگاه
• روش انجام آزمایش
جمع آوری ادرار Urine
نمونه ها شامل :
( نمونه میانه ادرار ) Midstream Clean Catch Sampling-
– Catheterization
– Suprapubic Aspiration (Gold Standard Method but not practical !)
-1 حجم نمونه :
حداقل 10 ميلي ليتر جهت کشت و آناليز لازم است ولی در مواردی که پزشک معالج درخواست بررسی جهت
)TB مايکوباکتريوم) يا عفونت های قارچی نموده باشد ، جمع آوری حداقل 20 ميلی ليتر ضروری می باشد .
-2 ظرف نمونه :
ظرف استريل يک بار مصرف دهان گشاد دارای درپوش محکم غير قابل تراوا با گنجايش حداقل 50 ميلی ليتر ادرار
-3 نحوه نگهداری :
پس از نمونه گيری بايد هر چه سريع تر و حداکثر تا 2 ساعت نمونه ها به آزمايشگاه ميکروبشناسی جهت بررسی و
کشت انتقال داده شوند در غير اينصورت بايد نمونه ادرار در يخچال 4-8 OC تا 8 ساعت می تواند نگهداری شود.
-4 نگهدارنده ها :
استفاده از اسيد بوريک با غلظت نهايی 1.8% به عنوان ماده نگهدارنده باکتريواستاتيک می تواند نیاز به یخچال گذاری رابرطرف می کند.
جهت نمونه گیری مطلوب رعایت نکات زیر الزامی است:
-1روی ظرف برچسبی حاوی نام ومشخصات بیمار وشماره قبض بیمار نصب شود .
-2 بانوان قبل از نمونه گيری بايد دست خود را با آب و صابون شسته ، سپس ناحيه پری اورترال و پرينه را کاملا” با آب و صابون شستشو داده و پس از آب کشی خود را خشک کنند سپس بوسیله دست دو لبه واژن را از هم جدا نگه دارند سپس قسمت اول ادرار خود را بيرون ريخته و قسمت ميانی را در ظرف استریل مخصوص جمع آوری نمائید و قسمت آخر ادرار خود را نيز دور بريزند .
-2 در مورد آقايان شستشوی آلت تناسلی با آب تنها کافی است . در صورت ختنه نبودن باید پوست روی آلت تناسلی به طرف عقب کشیده شود.
-3 در مورد نوزادان و کودکان زير 2 سال بايد ازکيسه های استريل مخصوص جمع آوری ادرار Urine Bag استفاده کرد .
ظرف نمونه گیری نباید با دست بیمار تماس یابد.
-6 زمان نمونه گيری :
توصيه می شود از نمونه ادرار اول صبح که حداقل 8 ساعت در مثانه مانده و تغليظ شده است استفاده کرد . در غير اين
صورت می توان از نمونه ادرار راندوم يا اتفاقی به شرطی که یک ساعت از آخرین ادرار گذشته باشد جهت بررسی و کشت استفاده نمود .
اطفال شیرخوار :
– یک کیسه تمیز و استریل پلاستیکی با اندازه مناسب ( Urine bag) بسته به جنسیت طفل حاوی برچسب نام و مشخصات بیمار و شماره قبض بیمار ، پنبه ، گاز ، آب و صابون آماده میکنیم.
– درست قبل از نمونه گیری کودک باید تا حدامکان آب نوشیده باشد.سپس کیسه را وصل می کنیم .
– طفل را بر روی زانو نشانده تا در کیسه ادرار کند. یا پوشکی را روی کیسه قرار داده و بر تختی که کمی بستر آن بالا برده شده قرار دهید تا درناژ آسانتر انجام شود.
– کیسه را بعد از جمع آوری ادرار سریع جدا کنید.
– درب کیسه حاوی ادرار را خم کرده و با چسب خودش میچسبانیم و در یک لیوان قرار می دهیم .
)Straight Catheter نمونه گیری با سوند ): بعد از تمیز کردن و شستن قسمت خروجی مجرای ادرار با آب و صابون ، کاتتر(6F برای بالغین و 8F برای بچه ها ) درون مثانه قرار داده شده و بعد از خارج شدن 15 سی سی ، بقیه ادرار در یک ظرف استریل جمع آوری میشود.
)Indwelling Catheterنمونه گیری از سوند) : بالا ترین قسمت خارجی سوند را با الکل 70%ضد عفونی کرده وبوسیله سرنگ نمونه برداری می شود
نمونه ها باید در عرض 2 ساعت مورد بررسی و کشت قرار داده شوند. در صورت تاخیر ، نمونه ها را میتوان تا 24 ساعت در یخچال قرار داد . اگر یخچال گذاری ممکن نباشد، لوله های ترانسپورت تجاری حاوی اسید بوریک موجود است تا 24 ساعت ، جمعیت باکتری را در حرارت اتاق ثابت حفظ کند.
روش انجام کشت:
1- انتخاب محیط کشت: محیط بلاد اگارخون گوسفند و محیط مک کانکی
2- نحوه کشت: با استفاده ازلوپ استاندارد ادرار دروسط پلیت قرار داده می شودو به صورت زیگزاک کشت داده می شود.
نحوه برداشت ادرار: این عمل به کمک لوپ یا پی پیت استریل انجام می گیرد. باید قبل از فرو بردن لوپ در نمونه ابتدا آن را به صورت عمود در بالای شعله بگیرید طوریکه تقریباً تا نزدیک دسته فلز لوپ سرخ شود. آنگاه چند ثانیه صبر کنید تا لوپ خنک شود. به هیچوجه از محیط کشت برای خنک کردن لوپ استفاده نکنید زیرا این کار یکی از منابع کسب نتیجه نامناسب محسوب می شود.
• • اختصاصات کارآیی آزمایش
ندارد.
• • کنترل کیفی
کنترل کیفی لوب: به دستورالعمل فنی لوپ مراجعه شود.
• • کالیبراسیون
ندارد.
• • محاسبات
جهت تعیین تعداد باکتری در هر میلی لیتر ادرار، باید تعداد کلنی های رشد کرده را در عکس رقت لوپ ضرب نمود. بعنوان مثال اگر ضریب رقت لوپ 110/1 بود باید تعداد کلنی ها را در عدد 110 ضرب نمائیم.
• • محدوده مرجع بیولوژیک
ندارد.
• • محدودیت ها
ندارد.
• • تداخلات
ندارد.
• • مقادیر بحرانی
ندارد.
• • ملاحظات ایمنی
طبق دستورالعمل ایمنی و بهداشت رعایت شود.
• • تفسیر
تا مدتها تصور بر این بود که تنها وجود بیش از 105 باکتری در هر میلی لیتر ادرار مشخص کننده عفونت ادراری می باشد. اما امروزه بر سر این موضوع بحث وجود دارد. لذا با قطعیت نمی توان اعلام کرد حداقل چند باکتری در هر میلی لیتر ادرار باید وجود داشته باشد تا بتوان گفت بیمار حتماً UTI دارد. توصیه های کلی در هنگام گزارش نتایج کشت ادرار به قرار زیر می باشد:
دسته اول: بیشتر از 105 باکتری در هر میلی لیتر همراه با Pyuria :.
تشخیص باکتری رشد کرده به همراه تست حساسیت دارویی
دسته دوم:از یک باکتری یا دو باکتری هر دوبیش از 104در هر میلی لیتربه همراه Pyuria:
تشخیص باکتری های رشد کرده به همراه تست حساسیت دارویی
اگر یک باکتری غالب بود روی آن کار می کنیم.
دسته سوم :از یک باکتری بیش از 103در بیمار مرد به همراه Pyuria:
تشخیص باکتری و تست حساسیت دارویی گزارش گردد.
دسته چهارم: 105- 104 باکتری در هر میلی لیتر:. اگر بیمار بدون علامت بود، در خواست نمونه مجدد نمایید. اما اگر بیمار علامت داشت و حد اکثر دو نوع باکتری رشد کرده بود نام باکتری ( ها ) و نتیجه آنتی بیوگرام ( هر یک ) را گزارش کنید.
موارد استثنا:
الف) چنانچه نمونه مستقیماً از مثانه تهیه شده باشد ( مثلاً نمونه حاصل از SBP ، سیتوسکوپی و کاته تر ) بدون توجه به تعداد کولونی باید اقدام به شناسایی و انجام تست آنتی بیوگرام نمود.
ب) چنانچه در ادرار صرفاً Staph. aureus و یا سالمونلا به هر تعداد رشد نموده باشد باید تعداد کولونی و نتیجه آنتی بیوگرام گزارش شود.
ج) در مردان علامتدار رشد دست کم103 باکتری در هر سی سی ادرار، با عفونت ادراری مطابقت دارد و باید نام باکتری و در صورت درخواست پزشک نتیجه آنتی بیوگرام نیزگزارش شود.