ویروس
ویروسها یکی از کوچکترین عوامل بیماریزا درجانداران هستند که اندازه ی آنها بین 200
_300 نانومتر است. ویروسها انگل داخل سلولی هستند که این خصوصیت مهمترین تفاوت
ویروسها بابقیه ی میکرواورگانیسم هاست. به نظر می رسد که ویروسها قبل از یوکاریوت
ها بوجود آمده اند. به ویروس فاژ نیز گفته میشود.
قبل از هر چیز باید بدانیم که آیا ویروسها موجودات زنده محسوب میشوند یا نه؟
حیات عبارت است از یکسری فرایند های پیچیده حاصل از دستورالعملهای خاصی که
بوسیله ی اسید نوکلییک سلولهای زنده همواره در فعالیت میباشد.
چون ویروسها در خارج از بدن میزبان به حالت خنثی بسر میبرند به این مفهوم نمیتوان آنها
را موجود زنده در نظر گرفت.
معهذا هنگامیکه ویروسها وارد سلول میزبان میشوند اسید نوکلییک آنها فعال گشته ومنجر
به تکثیر ویروس میگردد. ازنظر بالینی ویروسها را میتوان موجود زنده در نظر گرفت زیرا
آنها مانند باکتریها ‘ قارچهای بیماریزا آلودگی وبیماری ایجاد می کنند .
به ویروس کا مل ویریون گفته میشود.
ساختمان شیمیایی ویروس
-اسید نوکلییک
یک ذره ی ویروسی دارای یک هسته ی مرکزی اسید نوکلییکی DNA یا RNA به عنوان
ماده ی ژنتیکی میباشد. اسید نوکلییک در بعضی ویروسها به شکل خطی ودر بعضی
دیگر به شکل حلقوی میباشد.
اسید نوکلییک ویروس بوسیله ی غلاف پروتیینی بنام کپسید احاطه شده است.
هر کپسید از واحدهای کوچک پروتیینی بنام کپسومر ساخته شده است.نظم وترتیب قرار
گرفتن کپسومرها شکل کلی وپیکر ویروس را تعیین می کند که برای هر ویروس خاص
ثابت است.در عده ای از ویروسها کپسید بوسیله ی پوششی که معمولا ترکیبی از لیپید
هاوپروتیین ها وکربو هیدرات هاست پوشیده شده است.
تکثیر ویروس ها
اسید نوکلییک هر ویریون فقط تعداد محدودی از ژنهای لازم برای سنتز ویروس جدید را دارا میباشد .
اکثر آنزیمهای ویروسها توسط سلول میزبان ساخته میشوند.
نقش آنزیمهای ویروس تقریبا بطور کامل با همانندسازی وآماده کردن اسید نوکلییک ویروس ارتباط دارد .
مراحل 5 گانه ی تکثیر ویروس در سلول میزبان به صورت زیر است:
1-رونشینی ویروسها بر روی سلول
2-ورود ونفوذ در سلول
3-بیوسنتز اجزای ویروسی
4-رسیدن وکامل شدن ویروس
5-آزاد شدن ویروس از سلول میزبان و نفوذ آن در سلولهای سالم
مراحل تولید سرطان
تولید سرطان ، طی روند چند مرحله‌ای صورت میگیرد. بدین صورت که تغییرات ژنتیکی
متعددی لازم است تا یک سلول طبیعی به سلول بدخیم تبدیل شود. زمان طولانی برای ظهور تومور ضروری است. در انسان و حیوان ، سیر طبیعی سرطان معمولا طی چندین مرحله و به موازات تکامل سلولهای سرطانی روی میدهد. در این مراحل ، احتمالا سلولهایی که خصوصیات مناسب‌تری برای تکثیر دارند، انتخاب میشوند.
طی این روند حدود 8 – 3 جهش ژنی صورت میگیرد. فعالیت انکوژنهای سلولی متعدد و غیر فعال شدن ژنهای مهار کننده تومور در ایجاد تومور توسط ویروس دخالت دارند. ویروسها برای پیشرفت تومورهای ناشی از ویروس ضروری هستند، ولی کافی نیستند. ویروسها اغلب به عنوان آغازگر روند سرطان عمل میکنند و این عمل را به روشهای مختلف انجام میدهند.
تومورو ویژگیهای بالینی آن
نئوپلازی به معنی نمو جدید،به تومورهای ناشی از تکثیر اضافی سلول ها گفته می شود
مطالعه نئوپلاسم ها یا تومورها را انکولوژی می نامند
و کانسر اصطلاحی است که تومورهای بد خیم را مشخص می کند
.یک نئوپلاسم،توده سلولی بافتی غیر طبیعی است که رشد آن بیش از حد بی هدف،خومختار و نا هما هنگ با بافتی طبیعی می باشد
این توده سلولی پس از توقف محرک ها یی که موجب این تغییر شده اند،به همان حالت فزاینده رشد می نمایند
این سلول ها از نظر دریافت مواد غذایی و انرژی با سلول های طبیعی به خوبی رقابت می کنند.
تومورها دارای دو جزءاصلی هستند
1- سلول های نئوپلاستیک تکثیر شوند که پارا نشیم را تشکیل می دهند.
2- استروهای پشتیبان شامل بافت همبندی و رگه های خونی و لنفی.
-از پسوندama برای معرفی نئوپلاسم های خوش خیم استفاده می شومد. مانند:
آدنوما (تومورهای این تلیالی خوش خیم از منشاءغدد که ساختمان ها غدد تولید می کنند)
پاپیلوما(با منشاء اپی تلیایی که زوائد انگشتی که زوائد انگشتی تولید میکنند.)
فیبر و ما (سلول های فیبروبلاستی)
استئوما (از منشاء سلول های استخوانی) ،
لیپوما (سلول های چربی)
-اشکال بد خیم را با پیوندcarcionmaمعرفی می کنند
مانند:
آرنو کارسینوما (تومور ها یبدخیم یا منشاءاپی تلیال و نمای غددی)
کوریوکارسینوما (با منشاء سلول های اپی تلیال جفتی).
در مجموع همه ی تومورهای خوش خیم (غیر مهاجم) از سلول های کاملاٌ تمایز یافته تشکیل شده اند در حالی که اشکال بدخیم اغلبی از سلول های تمایز نیافته حاصل می شوند.
آناپلازی(anaplasia) درواقع معرض این حالت سرطان های تمایز نیافته است.
در این نوع سرطان ها ، سلول ها تغییراتی را از نظر شكل ، اندازه و عمل نشان می دهند هم سلولها و هم هسته‌ی آن ها از نظر شكل و اندازه و از نظر كاریوتیپی حالات مختلفی دارند. برخی بسیار بزرگتر و بعضی بسیار كوچكترند. نسبت هسته به سیتوپلاسم گاه 4 به 1 یا 6 به 1 است. هستك‌ها معمولاً بزرگ ترند. دارای تعداد زیادی میتوز می باشند و اشكال غیرطبیعی میتوزی دارند. گاه دوكهای تقسیم سه قطبی یا چهار قطبی دیده می شوند.
گاه در یك ناحیه دوك های بزرگ تر و در ناحیه‌ی دیگر دوك های كوچكتر دیده می شوند گاه سلول های غول پیكر با یك هسته‌یpolymorph بزرگتر یا چندهسته ای تشكیل می دهند جهت قطب یابی سلول ها نسبت به هم متفاوت و درهم ریخته است.
این سرطان ها اغلب استرومای كمی دارند. لذا قسمت های مركزی آن ها دچار نكروز اسیكمیك می شود.
در این سلول ها شبكه‌ی درون سلول دانه دار كاهش یافته و ریبوزوم های آزاد افزایش می یابد.
میتوكندری ها دچار انواعی از بدشكلی ها می گردند.
اسكلت سلولی ممكن است حفظ شده باشد ، ولی دچار تغییر می شود. تشخیص ایمنولوژیك فیلامان های اسكلت سلولی به تشخیص منشاء سلول های سرطانی كمك می‌نماید
. غشاء پلاسمایی سلول های سرطانی نیز دچار تغییرات گوناگون می گردد. مثلاً تغییر در گلیكوكالیكس ، تغییر در گیرنده های غشایی ، نفوذپذیری و پتانسیل غشایی ، و بالاخره اتصالات غشایی و تغییرات آنتی ژنتیك در این سلول ها انحراف متابولیك نیز دیده می شود.
عملكرد ترشحی سلول ها ممكن است افزایش یا كاهش بین از حد طبیعی داشته باشد یا اصلاً نوع ترشح تغییر كند
. برخی ژن هایی مهارش ده‌ی دوره‌ی جنینی ممكن است دوباره بیان شوند یا بیان برخی ژن های مختلف گردد.
بعضی از آن ها ممكن است به طور نابه جا مواد فعال كننده حیاتی و هورمون ها را تولید نمایند.
البته در تومورهای تمایزیافته در مقایسه با سلول های طبیعی سلول های تورموری انحراف كمتری را نشان می دهند.
اكثر سرطان ها تك دودمان (Monoclonal) هستند هستند یعنی سلول های سرطانی ، كنون یك سلول نئوپلاستیك می باشند.
سلول های سرطانی گاه یك عامل رگ زای توموری می سازند كه به تغذیه و رشد سریع آن ها كمك می كند.
مكانیسم هایی از قبیل فشار فیزیكی ، تقلیل چسبندگی سلول های توموری ، افزایش تحرك آن ها ، فقدان مهار تماسی ، اختلال در پروتئین های غشایی و بالاخره آزادسازی آنزیم های تخریب كننده (مثل كلاژنازها) باعث تهاجم و متاستاز سلول های سرطانی می شود مطالعات نشان می دهد در این سلول ها ژن آنتی كلاژناز كه فعالیتی كلاژناز را محدود می كند مختل شده است.
آزمایشات اولیه در اثبات نقش ویروسها در ایجاد سرطان
در پیوند غدد سرطانی یك موش به موش دیگر ، توسط لتیل وانسل مشخص شد كه علت دفع پیوند تفاوت های بین جایگاه (H-2) در آن ها است.
لذا مطالعات جدیدی برای پی بردن به ارتباط بین سرطان و پدیده ایمنی شروع شد همچنین مشخص شد كه علت بسیاری از سرطان ها در جانوران تجربی ویروس ها هستند چون ویروس ها قابلیت آنتی ژنتیك دارند ، بررسی روی توان سیستم ایمنی در ممانعت از آلودگی به ویروس ها و پیشگیری یا كنترل سرطان های ویروسی مورد توجه قرار گرفت.
ویروس های جانوری درون سلول میزبان به طرق مختلف عمل می كنند برخی به حالت معتدل (temprate) وارد سلول شده همگام با ONA آن تولید مثل می كنند و یا بدون هیچگونه تاثیری از آن خارج می گردند این حالت را آلودگی عقیم (aboration infection) می‌نامند. بعضی دیگر به خصوص اشكال RN.A پس از ورود به سلول به صورت مولد عمل می نمایند (Productive , infection) به این ترتیب این گروه موجی تلاش سلول نمی شوند ، بلكه درون سلول میزبان ذرات ویروسی جدیدی را تولید می كنند و مرتباً همراه با بخشی از غشاء سلول میزبان كه حاوی پروتئین های ویروسی است به بیرون جوانه زده و از سلول جدا می گردند یعنی سلول به یك ماشین تولید ویروس غشاء دار تبدیل می شوند بخشی از ویروس ها تكثیر فعال داشته و با مسیرهای پروتئین سازی میزبان رقابت شدیدی را اعمال می كنند و باعث تلاش سلول خواهند شد. (Iysogenic infection) .
گروهی از ویروس ها نیز باعث دگرگونی (trahsformation) سلول میزبان و تومورزا شدن آن می گردند.
این گروه ایجاد نئوپلازی یا حالت سرطانی بدخیم یا خوش خیم می نمایند بیشتر ویروس های سرطان زا از نوع RNA هستند و هرگز به صورت ویروس كامل در تومور حضور حضور ندارند. ویروس های RNA به كمك آنزیم نسخه برداری معكوس ONA تولید می كنند مكانیسم دگرگومی دقیقاً روشن نیست ، ولی در مورد ویروس رُزساركوما (RSV,Rous sarcoma Virus) مشخص شده است كه فقط یكی از چهار ژن ویروس كه src خوانده می شود برای دگرگونی كافی است محصول این ژن یك كیناز است كه به فسفوریلاسیون و فعال شدن گروهی از مولكول ها از جمله برخی آنزیمهای دیگر منجر می گردد.
ویروسهای سرطان زا
هر عاملی که بتواند مواد ژنتیکی سلول را تغییر دهد قادر است سلولهای طبیعی را به
سلولهای سرطانی تبدیل کند.
ویروسهای مولد سرطان در انسان ها وحیوانات را ویروس های سرطان زا یا آنکوژن میگویند.
دو ویروس عمده که در سراسر جهان پراکنده‌اند شامل عامل ایجاد کننده سرطان گردن
رحم و سرطان کبد ، عامل حدود 15 درصد از سرطانهای انسان در سراسر جهان هستند.
ویروسهای حیوانی که از طریق اطلاعات ژنتیکی محدود سبب تغییرات شدیدی در رشد
سلولها شده و موجب تبدیل سلول طبیعی به سلول نئوپلاستیک (سرطانی) می‌گردند، به
منظور شناسایی چگونگی بروز تغییرات تحت بررسی هستند
ویروس غده
ویروس غده که موجب سرطان میشود. این اصطلاح از مطالعاتی در زمینه تحول شدید رترو ویروس در دههی 1950-1960 منشأ میگیرد و اغلب برای مشخص کردن RNAخواستگاه ویروس، Oncorna virusنامیده میشود.
اکنون این اصطلاح به هر ویروس دارای ژنوم DNA یا RNA که موجب سرطان میشود اشاره میکند و مترادف ” ویروس تومور” یا “ویروس سرطان” است .
اکثریت ویـروسهای انسان و حیوان موجب سرطان نـمیشود و شاید دلیل این امـر ارزشیابی مشترک طولانی مدت میان ویروس و میزبان آن باشد.
آژانس بینالمللی WHO تحقیق در زمینه سرطان برآورد کرد که در سال 2002، دلیل 20% سرطانهای انسانی عفونت بوده است که 15 – 10 % این موارد بواسطه یکی از هفت ویروس متفاوت بروز کرده است.
اهمیت این امر بدان علت است که به سادگی میتوان از طریق واکسناسیون ( (برای مثال واکسنهای پاپیلوما ویروس) از بروزشان پیشگیری کرد، و با آزمایشات ساده خون تشخیص داده شده و با ترکیبات ضدویروسی دارای سم کمتر قابل درمان هستند.
بطور کلی، ویروسهای تومور پس از بروز عفونت در بردن میزبان موجب بیماری اندک شده یا باعث بیماری نمیشوند، یا موجب بیماریهای غیر نئوپلاستیک از قبیل هپاتیت B یا تک هستهای در مورد ویروس اپستین بار میشوند.
پس از عفونت سرطان در گروه اندکی از اشخاص ( یا حیوانات) پیشرفت میکند.
فرضیات مشهور koch، سازههای قرن نوزدهم هستند و به دست Robert kochتوسعه یافتند تا این احتمال بوجود آید که Bacillus anthracisمسبب بروز بیماری سیاه زخم شود و برای بیماریهای ویروسی قابل استفاده نیست
(نخست، در محیط پاکیزه نـمیتوان ویروسها را جدا کرد (حتی فنون دقیق جداسازی قادر نیستند که ویروسهای ساری کشف نشدهی دارای ویژگی تراکمی یکسان را از هم تفکیک کنند و ویروسها باید در سلول رشد کنند.
قانون دوم، عفونت ویروس بدون نشانه و حمل و نقل در مورد اکثر ویروسهای تومور معمول است که این مورد قانون دومkoch را نقض میکند
. رلمان و فرد ریکس دشواریهای استفاده از فرضیات کوچ در مورد سرطانهای ناشی از ویروس را با ظرافت توضیح دادهاند. سرانجام، در مورد ویروسهای انسانی، محدودیت میزبان باعث میشود که انتقال آزمایشی یک ویروس مشکوک سرطان علمی نادرست باشد).
بنابراین مقیاسهای دیگر از قبیل معیار A.B.Hill‘sبرای ویروسشناسی سرطان مناسبتر هستند اما در تعیین ضایعات با برخی دشواریها مواجه میشوند.
ویروسهای تومور اشکال مختلفی دارند:
ویروسهای دارای ژنوم DNA مانند ویروس غدهای
، و ویروسهای دارای ژنوم RNA، از قبیل ویروس هپاتیت C (HCV ) میتواند موجب سرطان شود،
همچنین رتروویروسها هر دو ژنوم DNA و RNA را دارا هستند
Human T-lymphotropic virus و ویروس هپاتیت B،
که بطور معمول بعنوان یک ویروس تک و دو رشتهای DNA تکرار میشود یک جزء تکراری رتروویروس دارد).
در بسیاری از موارد ویروسهای تومور موجب بروز سرطان در بدن میزبان خود نمیشوند بلکه فقط در گونههای deacl-end این بیماری را بروز میدهند
برای مثال آدنوویروسها در انسانها موجب سرطان نمیشوند اما باعث بروز سرماخوردگی، ورم ملتحمه، و دیگر بیماریهای حاد میشوند.
این ویروسها فقط زمانی که در گونههای معین جوندگان مانند همستر سوریهای، نفوذ میکنند تومورزا میشوند که سلول را آلوده کنند و بعنوان اپسیومهای مدور(cieular episomes یا پلاسمیدها مقاوم باشند و بطور مجزا از DNA سلول میزبان تکرار میشوند
( ویروس Epstein-Barrوویروس تبخال مربوط به تومور بدخیم).
دیگر ویروسها تنها زمانی که بخشی از تصادف زیستی از قبیل Polyoma virusو Papilloma virus، در درون ژنوم سلول میزبان کامل شوند، سرطانزا میباشند.
مکانیسم مستقیم ویروس غدهزا شامل نفوذ ژنهای غدهزای ویروسی اضافی به درون سلول میزبان تا افزایش ژنهای غدهزای موجود (ژنهای غدهای اصلی) در ژنوم میباشد.
غدهزایی ویروسی غیرمستقیم دربرگیرنده وقوع التهاب غیراختصاصی در طی دهها سال عفونت است، همان گونه که در مورد سرطان القایی HCV کبد رخ میدهد.
این دو مکانیسم از نظر زیستی و همهگیرشناسی متفاوتند: ویروسهای مستقیم تومور باید در هر سلول تومور حداقل دارای یک نسخه ویروس بیان کننده لااقل یک پروتئین یا RNA باشد که موجب تبدیل سلول به سلول سرطانی میباشد.
بدلیل اینکه آنتیژنهای ویروس بیگانه در این تومورها بیان میشوند، افرادی که به بیماریهای توقف ایمنی از قبیل AIDS مبتلا هستند یا بیماری پیوندی بیشتر در معرض ابتلا به این نوع از سرطانها قرار دارند.
از طرف دیگر امکان دارد ویروسهای تومور غیرمستقیم مزمن از یک تومور بالغ (حداقل از نظر تئوری) که دارای جهشهای کافی داشته است و دارای شرایط رشد (پریاختگی) حاصل از التهاب مزمن عفونت ویروسی است حذف شود. در این حالت، وضعیت بحث انگیز است اما حداقل از نظر تئوری امکان دارد که ویروس غیر مستقیم تومور دستخوش ” تغییرو تحول” شود و بنابراین ویروس از نظر توموری که به شکل کلینیکی شناسایی شده است حذف شود.
در صورتی که این حالت وقوع یابد در شرایط عملی غیرمعمول میباشد.
تاریخچه ی اکتشاف
1908: Oluf Bangو vilhem Ellerman، دانشگاه copen hagen، نخست اثبات کردند که ویروس سرطان خون مرغی را میتوان پس از تکثیر مستقل از سلول به جوجههای جدید منتقل کرد و موجب سرطان خون خواهد شد.
1910: Peyton Rous وRocke feller آزمایشات بنگ و الرمان را بسط داد تا انتقال مستقل از سلول قابل پالایش یک تومور سرطانی ویژگیهای مقاومت یا عدم مقاومت رتروویروسهای درونی آنها باشد.
1933: Richard Edwin Shopeویروس پاپیلومای خرگوش دم پنبهای یا Shope papilloma virus، نخستین ویروس تومور پستاندار، را کشف کرد.
1936: ویروس تومور سینه موش که توسطJohn-Bittner نشان داده شده است ” یک عامل فوق کروموزومی” (بعبارت دیگر ویروس) منتقل شده در میان نژادهای موش آزمایشگاهی است که از شیر مادر تغذیه میکنند.
این فعالیت ادامهی تحقیق در مورد سرطان سینه موش بود که A.F.Lathopو L.loep در سال 1915 این سرطان را بوسیله عامل قابل انتقال موجب شدند.
1954: Ludwik Gross، در مرکز پزشکی Bronx VAفعالیت داشت با بوجود آوردن انواعی از غده بزاقی و تومورهای دیگر در موشهای نوزاد گونههای خاص، پولیوماویروس موشی را مجزا کرد. پس از اینکه دانشمندان NIH بعد از انجام این آزمایشات در شرایط مشابه، نتایج لودویک گراس را تایید کردند از یافتههای گراس بطور جهانی تقدیر شد.
1961: Simian vacuolating40 (SV40) توسط ادی در NIH کشف شد، وSweet و Hillmanدر آزمایشگاه مرک از سلولهای آلوده به ویروس Macaque virusبرای ساخت واکسن Sabin polioو Salk استفاده کردند.
چندین سال بعد آشکار شد که این ویروس در همسترهای سوریهای باعث بروز سرطان شده
و علامت خطری را به صدا درآورد که هنوز خاموش نشده است.
.
1964: Anthony Epstein، Bert Achongو Yvnne Barrنخستین ویروس سرطان در انسان را از سلولهای غده مرکب از بافت لنفاوی (Burkitt Lymphoma) شناسایی کردند. ویروس تبخال، این ویروس بطور رسمی با نام ویروس تبخال 4 انسان مشهور است اما بطور معمولتر Epsten Barr virusیا EBV نامیده میشود.
دائماً فراموش میشد کهAchong ، یک ترینیدیان متعلق به اجداد غنایی، در این کار سهیم بود اما در ساخت میکروسکوپ الکترونی که این اکتشاف را امکانپذیر ساخت نقـش هستهای داشت.
میانه دههی 1960: نخستین بار Baruch Blumberg هپاتیت B راایزوله و مشخص نمود اما بعدها در NIH آزمایشگاه Fox chase جایزه نوبل سال 1976 را در زمینه پزشکی یا فیزیولوژی کسب کرد. با وجودیکه این عامل دلیل آشکار هپاتیت بود و شاید در اماس سرطانی هپاتوسلولار سرطان کبد شرکت داشت، اما این اتصال تا قبل از انجام مطالعات همهگیر شناسی در دههی 1980 توسطR.Palmer Beusley و دیگران بطور قاطع ایجاد نشد.
1980:Human-T-lymphotropic virus انسان (HTLVI)، نخستین رتروویروس انسان توسط Bernarrd poiesو Robert Galloدر NIH و Mistuaki Yoshidaو همکارانش در ژاپن کشف شد.
86-1984: Harald zur Hausen، همراه با Lutz Gissman، نخستین HPV16 و سپس HPV18 را که مسئول حدود 70% سرطانهای گردنی هستند کشف کردند
.Zur Hausen بدلیل کشف پاپیلوماویروس انسان (HPV) که موجب بروز سرطان در انسان میشود، برنده جایزه نوبل 2008 شد.
1987: ویروس هپاتیتC، یا HCV، بوسیله پیوند CDNA آزمایشگاهی حاصل از بافتهای بیمار
برای آنتیژنهای بیگانه شناسایی شده با سرم بیمار کشف شده است.
این فعالیت بدست Michael Houghtonدر چیرون، یک شرکت بیوتکنولوژی، و D.W.Bradleyدر CDC انجام شده است.
منازعات زمانی آغاز شد که چیرون مدعی کلیه حقوق کشف این ویروس شد در حالی که این فعالیت تحت قرارداد با CDC و با استفاده از ایدهها و مواد برادلی انجام شده بود.
سرانجام، این بحث به شکل دوستانه خاتمه یافت.
متعاقباً آشکار شد که HCV یک عامل عمده موثر در سرطان کبد (غده بدخیم هپاتوسلولار) در کل جهان است.
1994: Patrick Mooreو Yuan chang(یک تیم زن و شوهر در دانشگاه کلمبیا) به همراه Frank leeو Ethel ce sarman ویروس تبخال کاپوسی KSHV) یا HHVA8) را با استفاده از تحلیل تفاوت تنایشی ایزوله کردند.
این تحقیق بلافاصله توسط Beral .T.petermanو H.laffe که با استفاده از شواهد جمعآوری شده از همهگیری تومور بدخیم Kaposiمرتبط با AIDS نشان دادند که این سرطان علاوه بر خود HIV باید یک علت عفونی (مسری) دیگر نیز داشته باشد. پیشبینی شد که این عامل یک ویروس جدید است. مطالعات بعدی آشکار کردند که KSHV نیازمند ” عامل KS” است
و مسئول الگوهای همهگیرشناسی KSو سرطانهای مربوطه است.
2008: اکنون Changو Moore در دانشگاه موسسه سرطانPittsburgh بر اساس کاهش رایانهای توالیهای انسان از رونوشت یک تومور، برای شناسایی ویروس سرطان روشی جدید به نام تفریق دیجیتال رونوشت را توسعه دادند.
برای ایزوله کردن بخشهای DNAپولیوما ویروس سلول مرکل از آماس سرطانی سلول مرکل از DTSاستفاده شد و اکنون این باور وجود دارد که این ویروس موجب 80-70% این سرطانها میشود
. این نخستین پولیوما ویروسی است که بعنوان علت سرطان انسان بخوبی ساخته شده است.
این نظر که ویروس باعث بروز سرطان میشود با آزمایشاتOluf Bang و Vilhem Ellermanدر سال 1908 آغاز شد،
این دو محقق نخست نشان دادند که اریتروبلاستوسیت مرغی (شکلی از سرطان خون جوجه) بوسیله عصاره بدون سلول منتقل میشود.
متعاقباً Peyton roosدر سال 1911 – 1910 تایید کرد که این شرایط در مورد تومورهای جامد در جوجه نیز صحت دارد.
در دههی 1950 مشخص شده بود که میتوان ویروسها را برداشت و ژنها و مواد ژنتیک را درون سلولها ترکیب کرد
. پیشنهاد شده بود که این ژنهای جدید نفوذ یافته به درون سلولها نمیتوانند باعث سرطانی شدن سلولها شوند.
بسیاری از این ژنهای غدهای ویروسی کشف شدهاند و مشخص شده که موجب بروز سرطان میشوند.
ویروسهای اصلی مربوط به سرطانهای انسان عبارتند از:
* Human papilloma virus،
*ویروس هپاتیت B و C
*Epstein-Barr virus
* T-Lymphotropic virus
* Kaposi‘s sarcoma –associateed hepes virus ((KSHV
*Merkel cell polyoma virus
دادههای تجربی و همهگیر شناسی به نقش سببی ویروسها اشاره دارد و مهمترین عامل ثانوی عامل خطر رشد سرطان در انسانهاست، که فقط مصرف تنباکو آن را تشدید میکند.
میتوان حالت تومورهای ایجاد شده بواسطه ویروس را به دو دسته تقسیم کرد:
دگرگونی حاد یا دگرگونی کند.
در ویروسهای دگرگونی حاد، اجزاء ویروسی ژنی را حمل میکنند که ژن عدهای فزون کار به نام ژن غده – ویروسی (V-one) را کدگذاری میکند، و سلول آلوده به محض بروز V-one دگرگون میشود.
در مقایسه، در ویروسهای دگرگونی کند، ژنوم ویروس الحاق میشود، نزدیک ژن غدهای اصلی در ژنوم میزبان، بویژه اگر الحاق ژنوم ویروسی در رتروویروسها بخشی الزامی بشمار رود
پیشبرنده ویروسی یا دیگر عناصر تنظیم رونوشت باعث بروز بیش از حد ژن غدهای اصلی میشوند که به نوبه خود تکثیر کنترل نشده سلولی را القا میکند.
بدلیل اینکه الحاق ژنوم ویروسی ژنهای غدهای اصلی اختصاص ندارد و شانس نفوذ در مجاورت آن ژن غدهای اصلی پایین است، ویروسهای دگرگونی کند در مقایسه با ویروسهای دگرگونی حاد دارای نهفتگی طولانی تومور هستند که ژن غدهای ویروس را حمل میکند.
ویروسهای هپاتیت، از جمله هپاتیت B و C، میتوانند آلودگی ویروس مزمنی را تحریک کنند که سالانه 47/0% بیمار هپاتیت B (بویژه در آسیا و تعداد کمتری در شمال آمریکا)، و 4/1% ناقلان هپاتیت C را به سرطان کبد مبتلا میکنند. تسمع کبد، چه ناشی از آلودگی به هپاتیت ویروسی مزمن و چه ناشی از مصرف مواد الکلی، با رشد سرطان کبد ارتباط دارد و ترکیب تسمع و هپاتیت بالاترین میزان خطر ابتلا به سرطان کبد را بوجود میآورد.
در سطح دنیا، سرطان کبد بدلیل بار عظیم انتقال هپاتیت ویروسی و بیماری یکی از معمولترین و مرگبارترین سرطانها بشمار میرود.
پیشرفتهای حاصله در تحقیق در زمینه سرطان واکسنهای طراحی شدهای جهت جلوگیری از سرطان را به همراه داشته است. واکسن هپاتیت B نخستین واکسنی است که برای جلوگیری از ابتلا به سرطان (آماس سرطانی هپاتیت سلولی) ساخته شده و این جلوگیری از طریق ممانعت از آلودگی به ویروس مسبب آن انجام میشود. در سال 2006، اداره دارو و غذای ایالات متحده یک واکسن ویروس پاپیلومای انسانی به نام Gard asilرا تایید کرد.
این واکسن در مقابل چهار نوع HPV، که همراه با هم موجب بروز 70% سرطانهای گردنی و 90% زگیل تناسلی میشوند، از بدن محافظت میکند.
درماه مارس 2007، مراکز کنترل بیماری و کمیته مشاوره پیشگیری (CDC)فعالیتهای ایمن سازی (ACIP)ایالات متحده رسماً توصیه کرد که دختران 12-11 سال واکسن تزریق کنند و نشان دادند که دختران 9 ساله و زنان 26 ساله نیز کاندید ایمن سازی هستند.
مکانیسم تولیدسرطان توسط ویروس
برخی رتروویروسهای غدهزا یعنی ویروسهای سرطانزای دارای ژنومهای RNA ژنوم خود را به درون سلول میزبان وارد کرده و به منظور ساخت DNA از رونوشت معکوس استفاده میکنند. سپس این DNA در کنار توالیهای پیش برنده قدرتمند موجود در سلول (LTR)، که رونوشت DNA ویروسی را جهت تولید مجدد ویروسهای بیشتر پیش میبرند، در سلول DNA به هم میپیوندند. این ژنهای رشد، که گاهی در حالت طبیعیشان ژنهای غدهای اصلی نامیده میشوند، هنگامی که بدلیل رونوشت افزایش یافته ناشی از DNA ویروسی (LTR)در درون DNA ویروس ترکیب میگرند به ویروس غدهزا تبدیل میشوند. این حالت بامنتهی شدن به تکثیر سلولی و تشکیل تومور موجب رشد فزون یافته سلول آلوده میشود. در ژنومهای رتروویروسهای در حال تغییر تعداد بیشماری ژن غدهای کشف شده است.
دیگر رتروویروسهای غدهزا از طریق اتصال در ژن میزبان در مجاورت ژن غدهای اصلی، سلولهارا دگرگون میکنند، اگر LTRها به اندازه کافی به آن ژن غدهای نزدیک باشند، نه تنها رونوشت DNA ویروسی را بلکه رونوشت ژن غدهای اصلی مجاور را نیز تنظیم میکند و موجب رشد، تکثیر و متعاقباً تشکیل تومور میشود.
واکنش ویروسهای ایجاد کننده تومور با میزبان
واکنشهای پایدار
ویروسهای شناخته شده تومور معمولا عفونتهای پایدار طولانی مدت را در انسان ایجاد میکنند. به علت تفاوت در حساسیت ژنتیکی افراد و پاسخ ایمنی میزبان ممکن است مقدار تکثیر ویروس و گرایش بافتی در افراد مختلف ، متفاوت باشد.
پاسخ ایمنی میزبان
ویروسهایی که عفونتهای پایدار را برقرار می‌سازند باید از شناسایی توسط سیستم ایمنی میزبان که عفونت را حذف میکند، دور باشند. روشهای مختلفی از جمله بیان محدود ژنهای ویروسی ، جهش آنتی ژنهای ویروس که امکان شناسایی توسط دستگاه ایمنی را مقدور نمی‌سازد باعث فرار ویروسها از دست دستگاه ایمنی بدن میشود. اگر میزبان دچار اختلال سیستم ایمنی باشد، سلولهای سرطانی ممکن است تکثیر یافته و از کنترل دستگاه ایمنی میزبان خارج شوند.
حساسیت سلولها به عفونتهای ویروسی
سلولهای میزبان برای تکثیر ویروس مورد نظر ممکن است مجاز یا غیر مجاز
باشند. سلولهای مجاز تکثیر ویروس را حمایت میکنند.اکثر ویروسهای ایجاد
کننده ی تومور معمولا به بافت خاصی گرایش دارند که احتمالا به علت وجود
گیرنده های ویروسی در سطح برخی سلولها می باشد ویا فاکتورهای
داخل سلولی برای بیان نهایی ویروسها وجود دارد.
طبقه بندی ویروسهای سرطانزا
شامل : ((ویروسهای RNA دار و ویروسهای DNA دار))
ویروسهایRNA دار(رترو ویروسها):
<عکس این نوع ویروس در صفحه ی قبل مشاهده شود>
ژنوم این ویروسهاRNAمیباشد.اگر چه رترو ویروسها به عنوان عامل ایجاد کننده ی سرطان
در حیوانات بویژه در موش وماکیان شناخته شده اند اما تعداد کمی ازآنها در انسان ایجاد
بیماری میکنند.
HTLV-1*
یکی ازرترو ویروسهای انسانی است که به سلولهایT لنفوسیتها گرایش دارد
وعامل برخی سرطانهای پوستی در بزرگسالان است. همچنین عامل نوعی اختلال تخریب
کننده ی سیستم عصبی بنام فلج تشنجی گرمسیری میباشد
تغذیه با شیر مادر روش موثری برای انتقال ویروس ازمادر به کودک است.
یکی از رترو ویروسهای انسانی عامل سندرم اکتسابی نارسایی ایمنی (ایدز)است.
شواهد متقاعد کننده ای وجود دارد که انتقال لوسمی ولنفوم از طریق ویروسهایRNA دار
تیپ C چه به صورت طولی وچه به صورت عرضی را در حیوانات تایید میکند.
رترو ویروسها با انتقال عرضی در گاو گربه لوسمی /لنفوم ایجاد میکنند.
ویروسهای DNA دار:
*ویروس اپشتاین بار(Epstein –Barr Virus)
باعث سرطان بینی وحلق ولنفوم بورکیت (نوعی سرطان غده ی لنفاوی)می شود
این ویروس واکسن ندارد.
*هرپس ویروسها
این ویروسهای بزررگ به قطر100-200 نانومتر دارای یک ژنوم خطی از
زنجیره مضاعف DNA هستند . این ویروسها در تمام میزبانهای خود ازجمله
انسان موجب عفونتهای حاد میشوند .این ویروس با سرطان بینی وگلو ارتباط دارد.
*پوکس ویروسها
ویروسهای بزرگ وآجری شکل با ژنوم خطی از زنجیره ی مضاعف DNA
هستند. ویروس مولوسکوم کونتا جیوزوم ,تومورهای کوچک و خوش خیمی را در
انسان ایجاد می کند.
*ویروس هپاتیتB وC
این ویروسها باعث هپاتیتB وc و سرطان کبد می شوند .
واکسن موثری علیه به منظور پیشگیری از عفونت اولیه وپیشگیری از سرطان
کبد شناخته شده است.
*ویروس پاپیلوم(Human Papilloma virus )(HPV)
مکانیسم کار این ویروس:
با جلوگیری ازپروتیین های سرکوبگر از قبیل P53موجب تغییر شکل سلول میشود,ممانعت ازفعالیت P53 اجازه می دهد که سلول آلوده به ویروس به مرحله ی متفاوتی از چرخه ی سلول وارد شودکه تکرار ژنوم ویروس را با وارد کردن سلول به مرحله ی Sچرخه ی سلول امکان پذیر میسازد ومی تواند موجب دگرگونی سلول شود.
-این خانواده ی ویروسی موجب زگیل و پاپیلوم در نسوج میشوند
این ویروسها تمایل زیادی به سلولهای پوششی پوست و سلولهای مخاطی دارند. این ویروسها در تولید انواع مختلفی از زگیلها (Warts) ، سرطان رحم ، سرطانهای مقعد و تناسلی ، نقش دارند.
-تیپ های6و11در ضایعات پاپیلوما توی هنجره و همچنین کوندیلوماآکومیناتا یافت
میگردد گرچه این ضایعات ویروسی ممکن است خودبخود تحت تبدیلات بدخیمی
قرار گیرندولی تغیییر بد خیمی به کارسینوم اسکواموس سل اغلب بعد از تماس با
یک کارسینوژن ثانویه مثل دود سیگار یا پرتو درمانی شایع است.
-ظاهرا تیپ های 18و16 نیز از عوامل اتیولوژیک در کارسینوم گردن رحم
محسوب می گردند.
آنکو ویروس ها : ê
| Virus | Associated cancer types |
| Hepatitis viruses, including hepatitis B (HBV) and hepatitis C (HCV) | Hepatocellular carcinoma (liver cancer).[25][26] |
| Human T-lymphotropic virus (HTLV) | Tropical spastic paraparesis and adult T-cell leukemia[27] |
| Human papillomaviruses (HPV) | Cancers of cervix, anus and penis.[28] |
| Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus | Kaposi’s sarcoma, multicentric Castleman’s disease and primary effusion lymphoma |
| Merkel cell polyomavirus | Merkel cell carcinoma |
| Epstein–Barr virus (EBV) | Burkitt’s lymphoma, Hodgkin’s lymphoma, post-tranplantation lymphoproliferative disease and Nasopharyngeal carcinoma.[29] |
واکسیناسیون علیه ویروس وشکست زنجیره سرطان
واکسنهای ضد ویروس توانایی جلوگیری از بروز ده درصد انواع
سرطان ها را دارند.
مرکز مطالعات سرطان انگلیس ( (The Cancer Research UKبراساس تحقیقی اعلام کرد هرساله بالغ بر دو میلیون نفر در جهان به سرطان با منشا ویروسی مبتلا میشوند.
این مرکز که یک سازمان خیریه است، اعلام کرد، تعداد اندکی از ویروس ها مسبب این سرطانها هستند، بنابراین سرمایه‌گذاری برای تهیه واکسنهای جدید میتواند در مبارزه با این بیماری‌ها بسیار موثر باشد.
سرطانهای لبه رحم، معده، کبد، بخش تنفسی مربوط به بینی، غدد لنفاوی و لوسمی (خون)، از جمله سرطان‌هایی هستند که به عفونت ناشی از آلودگی به برخی ویروسها مرتبط اند.
این تحقیق تاکید میکند که سرطان در تعداد اندکی از افرادی که به این نوع ویروسها آلوده شدهاند، ایجاد میشود.
با این حال، هر سال حدود ۱۸درصد از موارد تازه سرطان با عفونت ویروسی مرتبط اند.
گروهی که در زمینه تهیه واکسن برای جلوگیری از ابتلا به ویروسهای سرطان زا تحقیق میکند، اعلام کردند که درک ارتباط میان برخی ویروسها با ابتلا به تعدادی از سرطان ها، در واقع شناسایی یکی از حلقه‌های زنجیره بیماری است و به دنبال آن حلقه‌های دیگر نیز کشف خواهد شد.
در زمان حاضر تحقیقات برای تهیه واکسن سرطان لبه رحم که عمدتا ناشی از آلودگی به ویروس پاپیلوما ( (Papillomaیا اچ.پی.وی است، به نتایج خوبی رسیده است. همچنین برای ویروس هپاتیت ب، که با سرطان کبد مرتبط است، واکسن تهیه شده است.
اما بسیاری از سرطانهای ناشی از آلودگی به ویروس مانند سرطان معده، بخش تنفسی مربوط به بینی، غدد لنفاوی و لوسمی هنوز واکسن ندارند.
با این حال به گفته پروفسور “جان توی” مدیر پزشکان مرکز مطالعات سرطان انگلیس، خیلی مهم است مردم بدانند که سرطان مسری نیست و ویروسهای سرطانزا مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگی منتقل نمیشوند.
وی افزود: “همانطور که ما به طور موفقیت آمیزی برای مبارزه با بیماری های عفونی واکسن تهیه کرده‌ایم، بزودی قادر خواهیم بود برای برخی سرطان های خاص نیز واکسن تهیه کنیم.”
استرس احتمال بروز سرطان را در زنان افزایش می دهد
تحقیقات نشان داده استرسهای شدید بر توانایی بدن در مقابله با انواع عفونت و در نهایت سرطانهای رحم در زنان تاثیر منفی دارد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلت دی نیوز، محققان با بررسی زنانی که مبتلا به سرطانهای رحم و دهانه رحم بودند دریافتند این گروه برای مدت طولانی تحت تاثیر فشار روحی شدید و مشکلات زیادی بوده اند.محققان با بررسی 105 نفر از زنانی که بیش از مدت یک ماه تحت استرس فراوان بوده اند و علت آن نیز جدایی و طلاق و یا مرگ یکی از نزدیکان بوده است دریافتند که 78 مورد از آزمایشات پاپ اسمیر آنها به منظور تشخیص زودهنگام سرطان مثبت بوده است.محققان دریافتند که سیستم ایمنی زنان در مواجهه با استرسهای روزانه بسیار شدیدتر از مردان تحت تاثیر قرار گرفته و ضعیف می شود که همین امر زمینه را برای بروز سرطان فراهم می کند.
از طرف دیگر بررسی ها نشان داد حتی در مورد زنانی که مدتی تحت استرس روحی شدید بوده اند اما نتایج آزمایش آنان طبیعی بود بر میزان عفونتهای بدنی و بیماریهای ویروسی افزوده شده بود که این خود دلیل دیگری مبنی بر ضعف سیستم ایمنی در این گروه بوده است.
کارشناسان هشدار می دهند که استرس موجب سرکوب سیستم ایمنی و مستعد شدن بدن برای ابتلا به انواع بیماریهای مزمن می شود و این تاثیر در زنان به مراتب شدیدتر از مردان است.
آثار منفي استرس روي بدن انسان از مدتها قبل شناخته شده است اما پژوهشهاي جديد نشان مي‌دهد “احساس ” استرس در بروز سرطان گردن رحم نقش مهمي ايفا مي‌كند.
به گزارش خبرگزاري‌ها، محققان ميزان استرس روزانه ۷۸زن كه آزمايش پاپ اسمير غيرطبيعي داشتند را با نتايج به دست آمده از ۲۸زني كه آزمايش پاپ اسمير طبيعي داشتند مقايسه كردند.
يافته‌هاي اين پژوهشگران نشان‌دهنده ارتباط قوي بين استرس و سرطان گردن رحم است. كارولين فانگ روانشناس در مركز سرطان فاكس چيس در فيلادلفيا و مجري اين تحقيقات گفت صرفنظر از آنچه واقعا در زندگي اين زنان روي‌داده بود، زناني كه استرس بيشتري تجربه كرده بودند، در مقابل به ويروس انساني پاپيلوم ( (hpvواكنش ايمني كمتري نشان دادند.
سرطان گردن رحم پس از سرطان سينه دومين سرطان رايج بين زنان است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهاني، سالانه حدود ۲۵۰هزار نفر بر اثر ابتلا به اين بيماري جان خود را از دست مي‌دهند.
ويروس پاپليوم انساني بويژه گونه hpv 16يكي از عواملي است كه موجب بروز سرطان گردن رحم مي‌شود. hpvاز طريق جنسي منتقل مي‌شود و اما اين ويروس در زنان سالم در طول زمان از بين مي‌رود.
دانشمندان مي‌گويند بايد براي تاييد اين يافته‌ها و نشان دادن اينكه كاهش استرس توانايي بدن را براي مبارزه با hpvتحقيقات بيشتري صورت گيرد.
استرس، مهم‌ترين عامل بروز سرطان است
رييس مركز تحقيقات سرطان در دانشگاه علوم پزشكي مشهد گفت: «استرس مهم‌ترين عامل بروز سرطان در انسان شناخته شده است.» دكتر محمدرضا قوام نصيري افزود: «استرس با تحت تاثير قرار دادن سيستم ايمني بدن زمينه بروز سرطان را در انسان تشديد مي‌كند
چشم انداز
اکنون مسلم شده است که ویروسها در پیدایش انواع مختلفی از تومورهای خاص انسانی دخالت دارند. بطور کلی اثبات ارتباط بین یک ویروس و سرطان مربوط به آن خیلی مشکل است. چنانچه ویروس عامل سرطان خاصی باشد، انتشار جغرافیایی عفونت با آن ویروس باید با بروز آن تومور مطابقت داشته باشد. ایجاد تومور در حیوانات آزمایشگاهی دلیل خوبی برای خاصیت تومورزایی ویروس است. با این همه هنوز دلایل کافی وجود ندارد که ویروس ، عامل سرطان انسانی باشد.
آزمایشگاه پاتوبیولوژی سپند
دیدگاه خود را درج کنید