1. خانه
  2. فسفر

فسفر

1- هدف
هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح روند انجام آزمایش فسفر می باشد
2 – دامنه کاربرد
اين دستورالعمل در واحد بیوشیمی برای انجام آزمایش فسفر بر روی نمونه های سرم – پلاسما- ادرار كاربرد دارد.
3 – مسئولیت اجراء


مسئوليت نظارت بر اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول کنترل کیفیت و سوپروایزر می باشد.
مسئوليت اجرای صحیح این دستورالعمل بر عهده مسئول واحد بیوشیمی می باشد.
4 – تعاریف
فسفر در بدن به شکل فسفات بوده و به طور کلی فسفات بدن بخشی از ترکیبات ارگانیکی است و تنها قسمت اندکی از فسفات توتال بدن به شکل فسفات غیرارگانیک است. اکثریت فسفر غیرارگانیک بدن همراه با کلسیم در اسکلت بدن وجود دارد اگرچه حدود 15% فسفر در بدن به صورت نمک فسفات است.
فسفر جیره غذایی از طریق روده ی کوچک جذب شده و جذب آن بسیار با کفایت است بطوری که تنها ندرتا هیپوفسفاتی به دلیل سوءجذب گوارشی روی خواهد داد.
سطح فسفر به متابولیسم کلسیم وپاراتورمون(PTH) و به درجات کمتر به جذب روده ای آن بستگی دارد چون فسفر و کلسیم با هم رابطه معکوس دارند کاهش هر کدام از این عناصر باعث افزایش دیگری می شود بنابراین سطح سرمی فسفر و کلسیم به یکدیگر مرتبط هستند.
• عنوان آزمایش
Phosphate (inorganic) Ver.2 (ID:0-614)
• اصول انجام آزمایش
متد end point به همراه sample blanking
Pi + ammonium molybdate H2SO4 ammonium – phosphate molybdate
غلظت فسفومولیبدات حاصل نسبت مستقیم با غلظت pi دارد و با اندازه گیری افزایش جذب نوری در nm 340 تعیین می شود.
5- شرایط نمونه :
• حداقل مقدار نمونه :
هر تست به 3 میکرولیتر نمونه نیاز دارد
• نوع نمونه :
سرم – ادرار – پلاسما (هپارینه یا EDTA)
• شرایط نمونه برداری :
بیمار از نیمه شب قبل از آزمایش NPO (ناشتا) باشد
در صورت لزوم دریافت وریدی مایعات حاوی گلوکز را بمدت چند ساعت قبل از انجام آزمایش قطع کنید
• شرایط نگهداری و پایداری:
فسفر درسرم در دمای 25- 15 درجه سانتی گراد1 روز و در دمای 8 – 2 درجه سانتی گراد 4 روز و در فریزر یکسال پایدار می باشد.
فسفر در ادرار در دمای 8 – 2 در صورت اسیدی شدن تا 6 ماه پایدار می باشد.
نمونه ادرار در حین جمع آوری باید در جای خنک نگهداری شود. بعلاوه پس از جمع آوری باید با HCl اسیدی شده و pH آن به کمتر از 3 برسد. نمونه باید در ظرف اسید واش و بدون دترجنت جمع آوری گردد.
• شرایط رد یا قبول نمونه :
در صورت مشاهده ذرات یا رسوب در نمونه ابتدا ان را سانتریفیوژ کنید و از قسمت رویی برای ازمایش استفاده نمایید.
ایکتروس – همولیز و لیپمی تاثیری ندارد
6- مواد ، لوازم و تجهیزات
1- دستگاه اتو انالایزر MINDRAY BS380 و متعلقات مربوط به ان
2- لوله گاما
3- سمپلر سر سمپلر
4- کیت Phos 2
5- پارافیلم
6- نمونه سرم پلاسما و ادرار (هر تست به 3 میکرو لیتر نمونه نیاز دارد.)
7- کنترل PN ,PP
8- کالیبراتور C fas
9- اب مقطر
7-روش انجام آزمایش
پس از تهیه ورک لیست روزانه ، ابتدا نمونه ها را از واحد توزیع سرم تحویل گرفته و در ابتدا شرایط ظاهری نمونه ها را چک نمایید سپس در صورت مناسب بودن شرایط کنترل کیفیت مطابق دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative)، نمونه ها جهت انجام آزمایش به دستگاه داده شود .
• کالیبراسیون :
جهت کالیبراسیون از cfas استفاده می گردد. پس از هر بار کالیبراسیون باید مجددا نمونه های کنترلی به دستگاه داده شوند. همچنین پس از هر بار سرویس دستگاه (از جمله تعویض پروب) نیز باید کالیبراسیون انجام گردد.
8- کنترل کیفیت :
به دستورالعمل کنترل کیفیت آزمایشهای کمی (Quantitative) مراجعه شود .
• دستورالعمل سریع کنترل کیفیت
در هر run جهت کنترل کیفی از Percinorm 1 (غلظت نرمال) و Percipath 2 (غلظت پاتولوژیک) استفاده می شود. اعداد بدست آمده برای هر کنترل در منحنی Levey-jennings نقطه گذاری می گردند. در صورتیکه که قانونی نقض شده باشد ابتدا به مسئول کنترل کیفیت اطلاع داده شود و طبق نظر ایشان عمل شود. به صورت کلی براساس خطای ایجاد شده با توجه به نوع آن اقدام لازم بعمل می آید. به عنوان مثال اگر قانون مربوط به خطای دقتی باشد (مثل 13S,R4S ) بار دیگر کنترل به دستگاه داده می شود. اگر قانون مربوط به خطای سیستماتیک باشد ( مثل 22S, 41S, 10X) احتمالا خطا مربوط به کالیبر نبودن تست می باشد. لذا تست را کالیبر کنید. دوباره کنترل را بدهید. در صورتیکه مشکل همچنان باقیست، معرف (کنترل، کالیبراتور، کیتها ) و دستگاه را چک کنید. به عنوان مثال: ابتدا کنترل جدیدی تهیه کنید. اگر مشکل رفع نشد کالیبراتور جدیدی تهیه کنید اگر مشکل رفع نشد کیت جدیدی را امتحان کنید. اگر مشکل رفع نشد برنامه های مربوط به عملکرد دستگاه را بررسی کنید. چنانچه به نتیجه نرسیدید با شرکت اکبریه تماس بگیرید و مشکل را مطرح نمایید. چنانچه با عدم همکاری شرکت مذبور روبرو شدید با مسئول فنی موضوع را مطرح کنید.
9- نحوه محاسبه نتایج در روش های کمی :
دستگاه به طور اتوماتیک غلظت فسفر را محاسبه می کند.
10- محدوده مرجع (Reference Interval) :
بالغین : 2.7-4.5 mg/dl یا .97-1.45mmol/L0 (دستگاه SI )
سالخوردگان :مختصری کمتر از مقادیر بالغین
کودکان : 4.5-6.5 mg-dl یا 1.45-2.1mmol/L (دستگاه SI )
نوزادان : 4.3-9.3mg/dl یا 1.4-3mmol/L (دستگاه SI )
ادرار:
ادرار اول صبح: 40 – 136 mg/dl
24ساعته: 0.4 – 1.3 g/day
11- محدوده قابل اندازه گیری Reportable Range :
سرم : 0.31 – 20 mg/dl
ادرار : 3.41 – 285 mg/dl
12- محدوده هشدار یا مقادیر بحرانی :
کمتر از 0.1mg/dl

• • ملاحظات ایمنی:
• در هنگام کار با نمونه ها حتما ازدستکش استفاده شود پس از پایان کار سطوح کاری با محلول ضدعفونی تمیز می شوند.
• کیت در دمای محیط نگهداری شود.
13- ویژگی های آنالیتیک (خصوصیات و کارآیی آزمایش):
Within-run CV: بر طبق ادعا ی بروشور 1.4 % می باشد.
: Between-run CV بر طبق ادعای بروشور 2.5 % می باشد.
Expected: bet.CV<4.3 BIAS<3.2 TE<10.2
14- محدودیت های انجام آزمایش (منابع بالقوه تغییر پذیری) :
(معیار : باز یابی در محدوده 10% ± از مقدار اولیه)
ایکتروس : تا بیلی روبین مستقیم mg/dl 51 تأثیری ندارد و افزایش بیلی روبین غیر مستقیم تاثیری ندارد.
همولیز : تا Hb =420 mg/dl اثری ندارد.
لیپمی : تا اندکس L= 1000 mg/dl تداخلی ندارد
15- اقدامات بعدی دربرخورد با نتایج غیر طبیعی :
در صورت بیشتر یا کمتر بودن از محدوده تست با تکرار صحه گذاری می شود.
16- عوامل مداخله گر :
مسهل ها و انمانهای حاوی فسفات سدیم قادرند سطح فسفر را افزایش دهند
دریافت اخیر کربوهیدرات مثل تجویز وریدی گلوکز سبب افت سطح فسفر می گردد چون فسفر همراه با گلوکز وارد گلبول قرمز می شود.
• تداخلات دارویی
داروهای افزایش دهنده سطح فسفر عبارتند از :متی سیلین – ویتامین D (بیش از حد)
داروهای کاهنده سطح فسفر عبارتند از: آنتی اسید ها و مانیتول
17- چگونگی تفسیر نتایج :
• موارد افزایش:
نارسایی کلیه – افزایش دریافت فسفر از طریق وریدی یا جیره غذایی – اکرومگالی- هیپوپاراتیروئیدی – متاستاز استخوانی – سارکوئیدوز – هیپوکلسمی – بیماری کبدی – اسیدوز – رابدومیولیز – لنفوم یا میلوم پیشرفته – آنمی همولتیک
• موارد کاهش:
دریافت ناکافی فسفر مواد غذایی – مصرف مزمن آنتی اسید – هیپر پاراتیروئیدی – هیپرکلسمی – الکلیسم مزمن – کمبود ویتامین D – اسیدوز دیابتی – هیپر انسولینمی – راشیتیسم کودکان – استئومالاستی(بالغین)-سوء تغذیه – آلکالوز – سپسیس
18- سایر موارد :
ندارد
19- مدارک مرتبط
1- منحنی های کنترل کیفی
2- جداول CV و Bias مجاز
3- دستور کار با اتوآنالایزر MINDRAY BS380
4- تفسیر قوانین وستگارد
5- log book دستگاه کوباس اینتگرا
20 – مراجع و ضمائم
1- بروشور کیت (2005-05-V3 En) Phos
2- Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 2007: 21 edition.
3- تفسیر تست های تشخیصی Pagana، 2011.

  • اشتراک گذاری:

دیدگاه خود را درج کنید