سرطان دهانه رحم

 سرطان دهانه رحم

زن مقام والا و جایگاه پر ارزش در جامعه دارد و سلامت او یکی از مهم ترین عوامل موثر بر بهره وری خانواده و جامعه محسوب می شود. در جهان امروز سرطان یکی از علل عمده مرگ و میر در جوامع بشری بوده و در بعضی از کشورها پس از بیماری های قلبی عروقی، مهم ترین علت مرگ را تشکیل می دهد. شیوه زندگی کنونی ، افزایش مصرف دخانیات و برخورد با عوامل سرطان زای محیطی در افزایش ابتلا به سرطان سهم عمده ای دارند.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهاني، 25 درصد از كل مرگ و ميرهاي زنان به علت تومورهاي بدخيم رخ مي دهد كه 18 درصد آنها مربوط به سرطان گردن رحم مي باشد.  سرطان دهانه رحم یکی از علل مرگ و میر زنان در دنیا و در کشورهای در حال توسعه است. ابتلا به سرطان دهانه رحم در رده های مختلف سنی زنان وجود داشته و بویژه در سنین 55 – 35 سالگی شایعتر است. خوشبختانه فاصله زمانی بین اولین مراحل سرطانی شدن سلولهای گردن رحم تا بروز سرطان پیشـرفتـه، حدود 15 – 10 سال می باشد. در این مدت می توان با آزمایش ساده پاپ اسمیر، بیماری را تشخیص داده و سریعاً درمان نمود. اگر سرطان دهانه رحم به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، در 95 درصد موارد، در عرض 2 سال بعد از شروع علائم باعث مرگ می شود.

پاپ اسمير بهترين راه تشخيص سرطان گردن رحم است

اگر سرطان دهانة رحم به موقع تشخيص داده نشده و درمان نشود، در 95 %موارددرعرض 2 سال بعد از شروع علائم باعث مرگ مي شود. سن متوسط ابتلا به سرطان درجاي گردن رحم 35 تا45 سالگي و سن متوسط ابتلا به سرطان مهاجم گردن رحم 45تا55 سالگي مي باشد.البته سن شروع تغييرات بدخيم سلولي 25 تا 35 سالگي است .

علت سرطان دهانه رحم چیست؟

این سرطان یکی از سرطانهایی است که علت آن نسبتاً شناخته شده است و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV ) از علل اساسی آن است. این ویروس امروزه به عنوان یک عامل قطعی این سرطان شناخته شده است. این ویروس انواع کم خطر و پر خطر دارد که نوع کم خطر آن اغلب باعث زگیل تناسلی شده و نوع پر خطر آن بیشتر تبدیل به سرطان می گردد. هر زنی در طول زندگی خود 79% احتمال ابتلا به این ویروس را دارد و حدود 90% این عفونت خود به خود بهبود می یابد. وجود این ویروس شرط لازم است اما برای ایجاد این سرطان کافی نیست.

عوامل مساعد کننده سرطان دهانه رحم :

• ازدواج در سنین پایین: فعالیت جنسی و مقاربت در سنین پایین بخصوص در عرض یک سال بعد از اولین قاعدگی
• زایمانهای متعدد: خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنانی که شش زایمان یا بیشتر داشته اند، نسبت به زنانی که سه زایمان یا کمتر داشته اند، 5/2 برابر می باشد.
• مصرف دخانیات (سیگار، الکل، ……)
• ابتلای اقوام درجه یک به این بیماری
• ابتلای شوهر به سرطان آلت تناسلی
• ختنه نشدن شوهر
• کم بودن فاصله بین آمیزشها
• تعدد ازدواج
• عفونتهای مکرر و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
• کمبود ویتامین A و C و اسید فولیک
• داشتن شرکاء جنسی متعدد ( تعداد طرفهاي آميزش جنسي)
• وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین
• ابتلای همسر قبلی شوهر به سرطان دهانه رحم
• مصرف طولانی مدت قرصهای خوراکی پیشگیری از بارداری
• شرکای جنسی متعدد شوهر ( تعدد تماسهای جنسی همسر با زنان دیگر )
• ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی ( HPV ) كه شايعترين عفونت ويروسي دهانه رحم است. عامل مهم و اصلي سرطان گردن رحم مي باشدوتقريباً در99%مواردسرطانهاي گردن رحم وجود دارد

علائم هشدار دهنده سرطان دهانه رحم:

در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم، علائم ویژه ای که مشخص کننده این سرطان باشد، وجود ندارد و در مراحل پیشرفته علائم بالینی زیر بروز می نماید:

• خونریزی بین قاعدگی ها
• لکه بینی و خونریزی پس از نزدیکی
• ضعف، کاهش وزن و بی اشتهایی
• هرگونه ترشح غیر طبیعی مانند ترشح خون آلود یا چرکی ، بد بو و بدون خارش
• خونریزی پس از یائسگی
• درد لگن که غالباً یک طرفه است

تشخیص سرطان دهانه رحم چگونه صورت می گیرد؟

تشخیص سرطان دهانه رحم با روشهای زیر امکان پذیر است:

1. پاپ اسمیر
2. کورتاژ دهانه رحم
3. کولپوسکوپی
4. بیوپسی

پاپ اسمیر:

آزمایش پاپ اسمیر یک روش ساده، ارزان، بدون درد و قابل اعتماد جهت تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم می باشد. این آزمایش تغییرات دهانه رحم را در مراحل اولیه مشخص کرده و درمان سریع را ممکن می سازد. علاوه بر این پاپ اسمیر امکان تشخیص عفونتهای دهانه رحم را نیز میسر می سازد تا درمان مناسب صورت گیرد. گاهی نیز علائم بدخیمی در سایر قسمتهای تناسلی زنان مثل رحم، واژن و لوله ها هم مشخص می شود ، اما این آزمایش، روش مناسبی برای غربالگری این بدخیمی ها نیست و فقط به طور اتفاقی این بیماری ها را ممکن است نمایان سازد. علاوه بر این، با آزمایش پاپ اسمیر می توان وضعیت هورمونی بدن را هم در شرایط خاصی بررسی کرد.

چه کسانی و در چه زمانی واجد شرایط تست پاپ اسمیر می باشد؟

پاپ اسمیر باید برای کلیه زنان 65 – 20 ساله ازدواج کرده، حداقل هر سه سال یکبار انجام شود.

البته هر زنی در اولین فرصت پس از ازدواج بايد يك تست پاپ اسمير انجام دهد و تا 3 سال هر سال باید یک بار آن را تكرار كند. در صورت طبیعی بودن نتیجه سه آزمایش متوالی و در صورتیکه زن در معرض خطر نباشد، تست پاپ اسمیر را باید هر سه سال یکبار انجام دهد. ولی اگر یکی از عوامل مساعد کننده سرطان دهانه رحم (عوامل زمينه ساز) را داشته باشد، باید سالانه تست پاپ اسمیر را تکرار کند.

در صورتیکه نتیجه پاپ اسمیر غیر طبیعی باشد، باید هر چه سریعتر به پزشک متخصص زنان مراجعه نماید تا اقدامات تشخیصی کاملتری صورت گیرد.

توجه: در خانم های سنین 18 سال و پایین تر که ازدواج کرده اند، حداکثر تا 3 سال پس از ازدواج، غربالگری سرطانهای دهانه رحم شروع می شود.

انجام پاپ اسمیر در سه ماهه اول دوران بارداری بلا مانع است و در صورت لزوم صرفاً توسط پزشک متخصص زنان و زایمان باید نمونه گیری انجام شود.

تداوم انجام پاپ اسمیر در خانمهای سنین 65 ساله و بالاتر، در صورتی که حداقل سه نمونه پاپ اسمیر نرمال و قابل اعتماد داشته باشند، و در تاریخچه 10 سال گذشته نیز هیچ گونه سیتولوژی غیر طبیعی نداشته باشند، را می توان با اطمینان خاطر متوقف نمود.

توجه: پس از انجام هیسترکتومی توتال (خروج کامل دهانه رحم) جهت یک بیماری خوش خیم ، دیگر نیازی به انجام بررسی سیتولوژی واژن نمی باشد. در صورت انجام هیسترکتومی به دنبال بدخیمی یا سرطان مهاجم باید سالیانه قله واژن توسط معاینه واژینال و انجام پاپ اسمیر بررسی می شود.

نکات قابل توجه قبل از انجام پاپ اسمیر:

• قاعده نباشد
• از 24 ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر، نزدیکی نداشته باشد.
• از 24 ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر، لکه بینی و خونریزی وجود نداشته باشد.
• از 48 ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر، شستشوی داخل واژن نداشته باشد.
• از 48 ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر، از کرمهای واژینال جهت درمان استفاده نکرده باشد.

1- سعي نماييد هرروز فعاليت بدني داشته باشيدوروزانه نيم ساعت پياده روي نماييد

2- به محض ابتلا به يكي از عفونتهاي تناسلي كه معمولاً همراه با ترشح غيرطبيعي ( ترشح بدبو ، زرد يا سبزرنگ و يا ترشحي كه همراه سوزش وخارش است ) مي باشد به پزشك مراجعه نماييد.

3- از استعمال دخانيات يا قرار گرفتن درمحيطي كه دود سيگار وجود دارد ، پرهيز كنيد.

3- از مصرف زياد غذاهاي تحريك كننده مثل سوسيس وكالباس ، گوشتهاي قرمز سودي و نمك سود شده ، غذاهاي با رنگ قهوه اي تيره يا سرخ و بريان شده ، چربيهايي كه براي سرخ كردن استفاده شده اند ، مواد غذايي كهنه وكپك زده و رنگهاي مصنوعي غذايي خودداري نماييد .

5- از مواد غذايي مهاركننده سرطان مانند غلات كامل ، سبوس ، ميوه ها و آب ميوه هاي تازه ، سبزيها ، سبزيهاي سبز تيره يا نارنجي متمايل به زرد مانند كدوحلوايي ، سبزيهاي خانواده كلم ، چغندر ، هويج ، مارچوبه ، پياز و سير ، حبوبات و مغزها و گروههاي شير و لبنيات به صورت كم چربي بيشتر استفاده كنيد

با مصرف غذاهاي حاوي ويتامين آ و ث و اسيدفوليك مي توان احتمال بروز سرطان دهانة رحم را كاهش داد

ويتامين آ در جگر، اسفناج، هويج، نخود، باقلا، پرتقال، برگة زردالو ، موز، لبنيات و گوشت وجود دارد .

ويتامين ث در توت فرنگي، گوجه فرنگي، ليمو، گريپ فروت، كيوي، هندوانه و سيب زميني وجود دارد.

اسيد فوليك درجگر، زردة تخم مرغ، نان گندم، اسفناج، نان سفيد، كلم برنج ، آب پرتقال، موز و شير وجود دارد

خانمهاي واجد شرايط مي توانند براي انجام تست پاپ اسمير علاوه برمراكز بهداشتي درماني، به ماما يا پزشك متخصص زنان مراجعه نموده و اين خدمت را دريافت نمايند.

 آزمایشگاه پاتوبیولوژی سپند