آلودگي به ژيارديا (Giardiasis )
ژياردياز يك عفونت تك ياخته اي روده باريك است كه توسط ژيارديا لامبليا ايجاد ميشود و اغلب بدون نشانه باليني است اما مي‌تواند به صورت اسهال حاد يا مزمن تظاهر نمايد.
به دليل آنكه تعداد زياد انگل در عمل جذب ويتامينهاي محلول در چربي و چربيها اختلال ايجاد مي‌كند در عفونتهاي شديد ممكن است استئاتوره، كم خوني، ضعف و كاهش وزن مشاهده گردد.
اتيولوژي
ژيارديا لامبليا(G.lamblia) يك تك ياخته تاژكدار است كه تروفوزوايت پهن و گلابي شكل آن بين ?/? تا ?? ميكرون طول و ? تا ?? ميكرون عرض دارد. داراي دو هسته و چهار زوج تاژك است. كيست بيضوي آن، ?? ميكرون طول، ? ميكرون عرض(به طور متوسط) و دو يا چهار هسته دارد.
وجود صفحه مكنده در سطح شكميژيارديا چسبيدن آن را به مخاط روده تسهيل مينمايد. PH مطلوب براي تروفوزوايت ? تا ? است و در اثر شرايط نامساعد (اسيد معده) به سرعت نابود مي‌گردد و به نظر نميرسد كه در انتشار بيماري نقشي داشته باشد مدفوع معمولا تنها حاوي كيست است اما در زمان بروز اسهال، تروفوزوايت نيز ممكن است مشاهده شود. كيست در قسمت انتهائي ايلئوم تشكيل ميشود و قادر است به مدت ? ماه در آب زنده بماند. غلظتهاي معمول كلر كه براي تصفيه آب آشاميدني به كار ميرود كيست را از بين نميبرد. هر كيست پس از رسيدن به ژژونوم، چهار تروفوزوايت آزاد مي‌كند.
اپيدميولوژي
اين انگل از تمام نقاط دنيا گزارش شده است اما ميزان آلودگي انسانها در مناطق مختلف بين ? تا ?? درصد متفاوت است. در مناطق گرمسير و نقاطي كه تراكم جمعيت زياد و امكانات بهداشتي كم است شيوع بيشتري دارد.
اطفال حدود سه بار بيش از بزرگسالان مستعد ابتلاء به بيماري هستند و به همين دليل موارد آلودگي با ژيارديا در مدارس ابتدائي و يتيم خانهها بيشتر مشاهده مي‌گردد.
انسان تنها مخزن شناخته شده انگل است و انتقال بيماري از شخص به شخص يا از طريق مصرف غذا و آب آلوده (fecal-oral)صورت مي‌گيرد.
به ندرت با نفوذ فاضلاب در آب آشاميدني يك شهر ممكن است عفونت ژيارديائي به صورت همه گير بروز كند و بايد توجه داشت كه كلرينه كردن آب به روش معمول كيست ژيارديا را نابود نمي‌كند. در برخي از موارد اسهال مسافران، ژيارديا مسئول بوده است.
نشانه هاي باليني
در اكثر موارد آلودگي به ژيارديا موجب بروز نشانه باليني نميگرددو در عده كمياز بيماران نيز شدت نشانههاي باليني از نفخ خفيف و سوء هضم تا اسهال شديد و سوء جذب متفاوت است. ژيارديا هر چند كه در شيرخواران نيز مشاهده مي‌گردد اما در كودكان بزرگتر شايعتر است.
كيست ژيارديا ممكن است در مدفوع تعدادي از افراد سالم جامعه (حاملين) يافت شود بدون آنكه نشانه باليني داشته باشند.
فاصله بين آلودگي و بروز علائم حدود ?? روز است و شروع بيماري ممكن است ناگهاني وبه صورت يك گاستروآنتريت حاد يا تحت حاد باشد. بي اشتهائي، تهوع، احساس سنگيني در اپيگاستر و اسهال آبي در اغلب بيماران وجود دارد. اسهال ممكن است مزمن شود و يا به صورت متناوب ظاهر گردد.
شكل مزمن(سندرم سوء جذب):
در بعضي موارد اسهال ناشي از ژيارديا مزمن ميشود و چند ماه طول ميكشد. كاهش وزن، اتساع شكم و نفخ ظاهر شده، مدفوع كمرنگ و حجيم و بدبوست و تابلوي بيماري مشابه بيماري اسپرو مي‌گردد. اين مسئله مي‌تواند علاوه بر كاهش وزن سبب اختلال در رشد كودكان گردد اما تمام اختلالات پس از درمان موفقيت آميز عفونت، بهبود مييابند.
در اين شكل از بيماري اختلال جذب چربي وجود دارد و ممكن است جذب گزيلوز ويتامين B12 نيز كاهش يابد.
پيشگيري :
اقدامات بهداشتي از نظر جمع آوري صحيح فاضلاب، محافظت منابع آب آشاميدني از آلودگي و رعايت بهداشت فردي اصول كلي پيشگيري از بيماري را تشكيل ميدهند. توصيه ميشود تا اطرافيان نزديك بيمار از نظر وجود ژيارديا در روده (آزمايش نمونه مدفوع) مورد بررسي قرار گيرند.
*****************************************
و
سلامت :چرا قبل از پذيرش درصد، كودكان بايد سه نوبت آزمايش انگل بدهند؟
علامت اصلي ژيارديا اسهال است اما برخي بچه‌هاي مبتلا از دردهاي شكمي شكايت مي‌كنند كه البته خيلي شديد نيست.
براي ثبت‌نام در مهدكودك گفته بودند بايد 3 بار آزمايش انگل انجام بدهد و گواهي سلامت از پزشك بياورد. جواب آزمايش پسرم را بالاخره بعد از اينكه چندين بار به آزمايشگاه رفتيم و برگشتيم، گرفتم، با چيزهاي دست و پا شكسته‌اي كه بلد بودم توي برگه آزمايش را خواندم. مهم‌ترين چيزي كه نظرم را جلب كرد كلمه <ژيارديوز> بود. خيلي نگران شدم، اين ديگر چه دردي است كه بچه من گرفته؟ چه ربطي دارد به رنگ پريده پسرم؟ آيا وزن نگرفتنش هم به همين مربوط است؟ بوي بد دهانش چي؟
ژيارديوز چيست؟
يكي از انگل‌هايي كه باعث آلودگي دستگاه گوارش ميشود، ژيارديا نام دارد و عفونت با آن را ژيارديوز مي‌گويند. اين انگل يكي از شايع‌ترين علل اسهال در بچه‌هاست كه به علت مصرف آب و سبزي و ميوه آلوده ايجاد ميشود. اين انگل در مقابل مقدار كلري كه براي تصفيه آب به كار برده ميشود مقاوم بوده و در آب سرد حتي تا 2 ماه مي‌تواند زنده بماند. بچه‌ها نسبت به بزرگترها در حدود 3 برابر به اين انگل حساس‌ترند و به نظر مي‌رسد كه با افزايش سن، بدن كم‌كم نسبت به آن مقاوم‌تر ميشود ولي اين به معني عدم مبتلا شدن بزرگترها نيست و گاهي تمام اعضاي خانواده به اين انگل مبتلا هستند.
در بيشتر موارد، ابتلا به ژيارديوز هيچ علامتي ايجاد نمي‌كند، اما اگر اين بيماري ايجاد علامت كند، معمولا باعث اسهال ميشود كه در آن خون يا موكوس ديده نمي‌شود. در فردي مبتلا به ژيارديوز شود جذب چربيها از دستگاه گوارش به درستي انجام نمي‌شود، در نتيجه چربي موجود در غذا جذب نشده و با مدفوع دفع ميشود كه باعث ايجاد بوي بسيار بد مدفوع مي‌گردد. علايم ديگري هم ممكن است در اين بيماري ديده شوند. مثلاً برخي بچه‌هاي مبتلا از دردهاي شكمي شكايت مي‌كنند كه البته خيلي شديد نيست. در مبتلايان به اين بيماري ميزان گاز روده‌ها زياد شده و بوي بسيار بدي دارد و مي‌تواند باعث ايجاد نفخ شكم هم بشود. بي‌اشتهايي از علايم ديگري است كه در مبتلايان به ژيارديوز ديده ميشود و مي‌تواند از علت‌هاي عدم وزن‌گيري در بچه‌ها باشد. گاهي اوقات تهوع و استفراغ و تب بسيار خفيف هم در اين بيماران ديده ميشود.
اين علامت‌ها ممكن است به مدت 5 تا 7 روز وجود داشته باشند و اگر بيشتر از اين ادامه پيدا كنند باعث ميشود كه وزن‌گيري كودك دچار اختلال شود. گاهي اوقات هم بيماري به فرم مزمن تبديل ميشود كه در آن دل‌‌درد در بالاي ناف، گازهاي روده‌اي زياد و بدبو و بوي بد دهان و رنگ‌پريدگي ممكن است ايجاد شود. آيا ژيارديوز مسري است؟
افرادي كه مبتلا به اين انگل هستند، آن را در مدفوع خود دفع مي‌كنند كه در صورت عدم دفع بهداشتي آن مي‌تواند باعث آلودگي آب‌ها، استخرها و منابع طبيعي آب مثل چشمه‌ها و…. شود. علاوه بر آب، تمام غذاهاي خامي كه به نحوي با آب آلوده تماس داشته باشند و از جمله ميوه‌ها و سبزي‌ها مي‌توانند باعث آلودگي ساير افراد شوند، براي پيشگيري از ابتلا به اين انگل بايد نكات زير را رعايت كرد:
-1 حتماً از آب قابل نوشيدن و تصفيه شده استفاده كنيد و در پارك‌ها، به علايم هشدار آب توجه كرده و در خارج از شهر از آب چشمه‌ها و رودخانه‌ها براي نوشيدن و يا شستشوي ظروف يا ميوه استفاده نكنيد. -2 ميوه و سبزي خام را با دقت شسته و ضدعفوني كنيد.
-3 قبل از انجام آشپزي دستتان را تميز بشوييد. -4 بعد از دستشويي رفتن حتماً دستتان را بشوييد و مراقب باشيد بچه‌ها هم حتماً اين كار را انجام دهند.
تشخيص و درمان ژيارديوز
براي تشخيص ژيارديوز، بايد آزمايش مدفوع انجام داد كه البته ممكن است يك بار آزمايش آن را نشان ندهد. به همين جهت اغلب براي تشخيص آن مجبور هستيم 3 بار نمونه مدفوع را به آزمايشگاه ببريم. وقتي تشخيص ژيارديوز معلوم شد، با مصرف آنتي‌بيوتيك موِثر بر آن مي‌توان آن را درمان كرد، دوره درمان در حدود 5 تا 7 روز است و اغلب از داروهاي خوراكي استفاده ميشود. بايد هميشه دقت كرد كه به همان شكل كه پزشك توصيه كرده دارو را به طور كامل مصرف كرد. علاوه بر اين بهتر است وقتي در خانواده يك نفر مبتلا به ژيارديوز است، بقيه افراد خانواده قبل از غذا و بعد از رفتن به دستشويي، با دقت بيشتري دستتان را بشوييد تا احتمال ابتلاي آنها كمتر شود. كودكي كه در اثر ژيارديوز، مبتلا به اسهال است، ممكن است مقدار زيادي از مايعات بدن خود را از دست بدهد كه بايد مراقب بود كه كودك به ميزان كافي مايعات مصرف كند تا مايع از دست رفته جبران شود. از طرف ديگر مصرف داروهاي ضداسهال و يا ضدكرامپ‌هاي شكمي ممكن است باعث شود علايم كودك مخفي بماند و در درمان كودك اختلال ايجاد كند، پس بهتر است تا حد امكان از اين داروها استفاده نشود.
وقتي فردي در مواجهه با آب يا غذاي آلوده قرار مي‌گيرد، در حدود 1 تا 3 هفته بعد ممكن است به اين بيماري مبتلا شود. با درمان آنتي‌بيوتيكي اين بيماري پس از 5 تا 7 روز بهبود مي‌يابد اما بدون درمان گاهي تا 6 هفته يا حتي طولاني‌تر هم ادامه پيدا مي‌كند. اگر موارد زير وجود داشته باشند بايد حتماً به پزشك مراجعه كرد:
-1 اسهال بسيار شديد باشد.
-2 وجود تب بالا و يا درد شكمي بسيار شديد.
-3 اسهال متناوب به همراه درد شكمي و كاهش وزن و كاهش اشتها.
دیدگاه خود را درج کنید