لیومیوم رحمی

لیومیوم رحمی

لیومیوم که میوم، فیبروم، فیبروئید و فیبرومیوم نیز خوانده می شود، شایع ترین توده لگنی و شایع ترین تومورهای خوش خیم رحم هستند.

در حدود 20 تا 30 درصد زنان بالای 30 سال یافت می شود. این تومورها در درصد زیادی از زنان واقع در سنین باروری وجود دارند. این تومورها ممکن است در معاینه فیزیکی یا در تصویربرداری از لگن تشخیص داده شوند. این تومورها از عضله صاف میومتر منشأ می گیرند. لیومیوم در زنان سیاه پوست و چاه شایع تر است.

علت لیومیوم هنوز به درستی شناخته نشده است ولی به نظر می رسد عوامل ژنتیکی نقش اصلی را ایفاء می کند.

این تومورها در زمان حاملگی بزرگ شده و در زمان یائسگی پسرفت می کند. چون این تومورها دارای گیرنده های استروژن، پروژسترون و GnRH هستند پس بنابراین مصرف داروهای ضداستروژنی یا آنتی پروژسترونی آنها را کوچک می کند. شیوع لیومیوم در افراد سیگاری کمتر از افراد غیرسیگاری است.

توجه:OCPهای فعلی با دوز پایین نه تنها باعث رشد لیومیوم نمی شود، حتی ممکن است باعث تحلیل رفتن آنها شود.

اغلب متعدد هستند ولی ممکن است به شکل منفرد باشند. قوام آنها از سفت و مانند سنگ تا نرم متغیر است. قوام آنها به طور معمول و اکثراً سفت و مانند لاستیک است. حاشیه آنها نامشخص است. هر تومور یک رگ خونی اصلی دارد. این تومورها ممکن است میکروسکوپیک یا بسیار بزرگ باشند.

علائم

کمتر از نصف لیومیوم های رحمی علامتدار می شوند و اکثراً بدون علامت می باشند. شایع‌ترین علامت آنها خونریزی غیرطبیعی رحمی (اکثراً به صورت منوراژی) و سپس احساس فشار داخل لگن،دسیمنوره ثانویه، مقاربت دردناک (دیسپارونی)،اثرات فشاری (تکرر ادرار، یبوست).

به دلیل اثرات فشاری لیومیوم می تواند موجب نازایی شود، ولی این مورد بسیار کم گزارش شده است. سقط جنین، زایمان زودرس، محدود شدن رشد داخل رحمی (IUGR)malpresentation می تواند در زنان باردای که لیومیوم دارند بروز کند. با وجود این اغلب بیماران، بارداری بدون عارضه ای را پشت سر می گذرانند. خطر عوارض حاملگی تحت تأثیر اندازه و محل قرارگیری میوم می باشد.

درد حاد در لیومیوم فقط در هنگام پیچ خوردگی لیومیوم پایه دار یا انفارکتوس و دژنراسیون آن رخ می دهد.

ندرتاً لیومیوم های بزرگ در دهانۀ رحم یا قسمت تحتانی رحم سبب انسداد کامل می شوند. انسداد ناکامل حالب در اثر فشار توده های بزرگ به وجود می آید. فشرده شدن حالب سمت راست 3 تا 4 برابر بیشتر از سمت دیگر است، چون حالب چپ با کولون سیگموئید محافظت می شود.

زیرمخاطی = Submucosa

داخل جداری = Intramural

زیر سروزی = Subsrosa

بر اساس موقعیت آناتومیکی‌شان به سه فرم بالینی زیرسروزن، داخل جداری و زیرمخاطی تقسیم می شوند.

فرم داخل جداری شایع تر است. گاهی نیز در دهانه رحم یا در رباط پهن قرار دارند. داخل جداری در لابلای جدار عضلانی رحم قرار گرفته و اثرات فشاری و درد لگن دارند.

تومورهای زیرسروزی بین لایه عضلانی و لایه سروزی رحم (صفاق رحم) قرار گرفته اند و فقط موجب بزرگی نامتقارن رحم و درد لگن یا علائم گوارشی می شوند. تومورهای زیرمخاطی زیر لایه اندومتر قرار گرفته و موجب نازک شدن آندومتر روی آن و اختلال خونرسانی و خونریزی غیرطبیعی می گردند.

تشخیص

در 95 درصد موارد تشخیص بالینی بوده و در معاینه دو دستی به صورت یک رحم که به طور نامنظم و نامتقارن بزرگ شده تشخیص داده می شود. توده ها غیرحساس هستند. با سونوگرافی و گاهی هیتروسکوپی یا هیتروگرافی تشخیص تأیید می شود. نمای سونوگرافیک لیومیوم ممکن است شبیه مول هیداستیدفرم و به صورت طوفان برف (snow storm) باشد.

احتمال سرطانی شدن لیومیوم بسیار کم و کمتر از 5/0 % است.

درمان

(این درمان کلی و صرفا جهت اطلاع خوانندگان عزیز می باشد و تاکید می گردد بهترین درمان را از پزشک متخصص مربوط دریافت نمایید)

درمان لیومیوم به چند عامل بستگی دارد که شامل سن بیمار، نزدیکی به زمان یائسگی، علائم بیمار و نظر بیمار می باشد.

1 ـ تحت نظر قرار دادن بیمار

درمان لیومیوم رحمی در وهله اول عبارتست از تحت نظر قرار دادن و پیگیری بیماران. برای اطمینان از اینکه تومور رشد سریع ندارد باید در ابتدا هر 3 تا 6 ماه بیمار معاینه شود. اندازه رحم در پرونده بیمار ثبت شود و محل قرار گرفتن لیومیوم باید ترسیم گردد. در صورت عدم رشد تومور فواصل معاینه را به یک سال افزایش می دهند.

در صورت وجود علائم ضعیف و غیرمسئله ساز می توان به طور علامتی درمان نمود. منوراژی با OCP های استروژن پایین و یا NsAID(داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) نظیر ممتامیک اسید تا حدودی کمک کننده خواهد بود.

2 ـ درمان طبی

(این درمان کلی و صرفا جهت اطلاع خوانندگان عزیز می باشد و تاکید می گردد بهترین درمان را از پزشک متخصص مربوط دریافت نمایید)

در حال حاضر درمان های طبی فقط باعث جلوگیری از رشد و پسرفت تومور می شوند و به طور کامل درمان نمی کند و اکثراً ظرف 2 تا 3 ماه بعد از قطع دارو تومورها به اندازه قبلی خود می رسند. لذا از این روش در بیمارانی که در حوالی یائسگی هستند و یا جهت کاهش عوارض جراحی قبل از عمل استفاده می شود. از میان داروهای مصرفی آگونیست های GnRH و Ru (یک آنتی پروژستین است) مؤثرتر و مناسب تر هستند.

آگونیست های مصنوعی دارای قدرت چندین برابر GnRH طبیعی بوده و به جز چند روز اول که باعث افزایش سنتز و ترشح گنادوتروپین ها و استروئیدهای جنسی می شود، از طریق مکانیسم desentization باعث مهار سنتز و ترشح گنادوتروپین ها و استروئیدهای جنسی می شود و یائسگی کاذب به وجود می آورد و ظرف 3 ماه باعث کاهش اندازه تومور به میزان 50% می شود. به دلیل عوارض شبیه یائسگی، این دارو بیش از 6 ماه استفاده می شود. عوارض آن شبیه به عوارض دوران یائسگی است، نظیر گر گرفتگی و کاهش تودۀ استخوانی. در این صورت جهت کاهش عوارض شبه یائسگی می توان استروژن با، یا بدون پروژستین تجویز نمود.

فوائد و محاسن درمان طبی لیومیوم :

1.      توقف خونریزی و اصلاح آنمی

2.      کاهش حجم تومورها و در نتیجه امکان انجام هیسترکتومی واژینال به جای ابدومینال

3.      امکان برش عرضی شکمی به جای برش میانی

4.      جراحی ساده تر با عوارض کمتر

5.      امکان کنترل بیماری تا رسیدن به یائسگی در بیماران در حوالی یائسگی

3 ـ درمان جراحی

درمان اصلی لیومیوم جراحی است که از طریق میومکتومی (برداشتن میوم) و یا هیسترکتومی انجام می شود. در آنها که تمایل به بچه دار شدن دارند و یا جراحی بزرگ را نمی توانند تحمل کنند میومکتومی انجام می شود.

اندیکاسیون های جراحی عبارتند از:

1.      رشد سریع تومور

2.      خونریزی شدید و مقاوم به درمان

3.      درد شدید لگن یا دسمینوره ثانویه

4.      وجود علائم فشاری (نظیر تکرر یا احتباس ادرار)

5.      نازایی

6.      زمانی که میوم اندازه رحم را به اندازه رحم 12 هفته یا بزرگتر رسانده باشد.

7.      رشد تومور بعد از یائسگی

در صورت تمایل به حاملگی باید حداقل تا 3 ماه بعد از میومکتومی از حامله شدن خودداری شود. لیومیوم بدون علامت صفی برای HRT نیست.