استئوپروز

استئوپروز به معنای کاهش توده استخوانی است. ترکیبات آلی یا ماتریکس و معدنی به یک نسبت دچار کاهش می شوند. به حدی که باعث افزایش شکنندگی استخوانی شود چه به طور خود به خود یا با نیرویی کمتر از حد معمول (استئوپنی کاهش توده‌ی استخوانی بدون افزایش ریسک شکنندگی است و نباید با استئوپروز اشتباه گرفته شود).

استخوان های بدن دارای 2 نوع بافت استخوانی هستند: 1ـ ستونی (ترابکولار)، 2ـ قشری (کورتیکال).

حدود 80 % کل استخوان بدن را نوع قشری تشکیل می دهد. در هر استخوانی نسبت این دو بافت متفاوت است، به طوری که قسمت اعظم بافت استخوانی در ستون مهره ها  لگن، قسمت دیستال رادیوس از نوع ترابکولار هستند و گردن استخوان ران نوع قشری قرار دارد. استخوان های ترابکولار حساس به استروژن هستند ولی نوع قشری غیرحساس به استروژن بوده و ساخت و ساز آنها بیشتر به فشارهای فیزیکی و وضع تغذیه مربوط است.

کاهش توده‌ی استخوانی تا 6 ـ5 سال اول پس از یائسگی بیشتر دریافت ترابکولار رخ می‌دهد، چون این بافت وابسته به استروژن است. بنابراین شکستگی در زنان شایع تر از مردان است و بیشتر در استخوان های محوری نظیر مهره های کمری و رادیوس رخ می دهد.

عوامل خطرساز در استئوپروز

عوامل خطرساز در استئوپروز دو دسته هستند:

عوامل خطرساز غیرقابل تغییر شامل: سن، نژاد آسیایی یا سفید پوست، سابقه خانوادگی، جثه کوچک، سابقه شکستگی زودرس و اوفورکتومی می باشند.

عوامل خطرساز قابل تغییر شامل: کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی، سیگار و بی تحرکی می باشند.

برخی بیماری ها خطر استئوپروز را افزایش می دهند که شاملعدم تخمکگذاری در سنین باروری، ورزش شدید (مثلاً در آنها که ورزش حرفه ای را دنبال می کنند چون سیکل های آنها بدون تخمکگذاری است و در سیکل های بدون تخمکگذاری استروژن پایین است)، هیپرتیروئیدی، هیپرپاراتیروئیدی، بیماری مزمن کلیه، بیماری هایی که نیاز به استفاده از کورتیکواستروئید سیستمیک دارند.

از مقدار تراکم استخوان (Bone mineral density) BMDجهت تشخیص استئوپروز و تعیین خطر شکستگی استفاده می شود.

ارزیابی BMD (تراکم استخوان) برای همه زنان 65 سال و یالاتر، صرف نظر از داشتن عوامل خطرساز توصیه می شود.

زنان یائسه باید 1000 تا 1500 میلی گرم کلسیم و 800 ـ 600 واحد ویتامین D در روز دریافت کنند.

یک قرص کلسیم جوشان معادل 500 میلی گرم کلسیم است.

مؤثرترین روش پیشگیری از استئوپروز یائسگی

مؤثرترین روش پیشگیری از استئوپروز یائسگی، استروژن درمانی است و باید فقط در زمانی که منعی جهت استروژن درمانی وجود ندارد انجام شود.

اگـر پیشگیـری از استئـوپروز تنهـا اندیکـاسیون، استروژن درمانی باشد باید در ابتدا دانسیته معدنی استخوانی (BMD) اندازه گیری شود. استروژن درمانی زمانی توصیه می شود که BMD T score (امتیاز دانسیته استخوانی) کمتر از 1- باشد. در زنان یائسه جهت درمان استئوپروز و همین طور پیشگیری از آن، از داروهای ضدجذب استخوان نظیر بیوفسفونات استفاده می شود. همراه با کلسیم و Vit D که در بالا به آن اشاره شد.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک سپند آماده ارائه خدمت به هموطنان عزیز

در صورت نیاز به مشاوره با شماره تلفن 22802020 تماس حاصل فرمایید.

خانه اصلی